Phundang ah ka ruat hlah u!
==========
NUG nih hin $10/20 million hrawng ka pe hna sehlaw kum 2 chungah Min Aung Hlaing le bawi ngan tampi ka thah khawh lai ka zumh ko e! Vawleicung intelligence thiambik Israel Mossad, USA CIA/FBI le Russia KGB riantuan ning tuanbia le mi an thah ning tampi ka rel i documentary tampi ka zoh ve. MAH hi thah khawhnak caam rem hi kum 2 chungah cun a um hrimhrim lai ka zumh.
Ramchung a ummi minung 40 hrawng spy training thatein tuahter, a herh ahcun nunnak pek zong a ngam taktak mi $ tampi phalh kho dingin phaisa zong million tom in hman khawh ve. Mahtein bomb a cak taktak mi ai ser kho dingmi, fimthiamnak zong a za ve mi, a caan sining hoih in plan zong tampi a suai in a thleng kho colh mi, Myanmar ramchung ummi civil mi minung 40 tluk special agents ah tuanpi khawh hna.
Target and strategy dingah MAH puai pical le mipi thil lianngan tik i a vun i langh tikah, pangpar, thingkung le arts lak zongah bomb pin bakmi tunh, asiloah aircond zongah thihsi thlak, asilo ah colonel rank bantuk in army uniform tuh he MAH congtu bantuk in i umter (US ralkap general nganbik kha Afghanistan ah Taliban nih an thah khawhnak kha bantuk in asi) plan hi cu phun tamtuk a um, a cung lei i ka chim cang bantuk khan a hmun le a caan hoih in ruahmannak a thlak thiam colh minung kha an si ve hnga.
A herh bik dingmi; 1. Phaisa tampi a hau hnga, 2. Minung (ramchung civil mi) thim i palh lo ding. 3. Caan hngakdeuh le dide (biathli) theih tam a herh. 4. Ramchung minung lakah minung 10 tal nih an nunnak zong i pek ngam dingin $10 million tal cu kan chiah i kan forhfial thiam dingin training kan pek thiam a herh bak.
Biafunnak; America ralbawi ngan hmanh fawi tete in tapung nih an thah khawh ko hna, $ a um le NUG nih MAH thah hỉ priority ah an chiah ah cun thil si kho asi ko. $20 million phaisa kha ka pe hna sehlaw ka rum lai ti nak asi lo, special agents pawl riantuannak pawl caah a herh ning in hman ding asi. Phaisa a tam ahcun riantuan ning hi a cak khun i nunnak pek zong a ngamh mi an um lai ti bia asi.
“Rwanda kong maw Bangladesh kong dah nan chim? Asiloah Cambodia kong maw Philippine kong dah? Democracy uknak cu an hmang si lo maw? Nain a nuammi nun an ngei hlei maw? A tak ahcun mipi nih an duhbik mi hi chaw (economic) lei tthancho hi a si. Hruaitu hna nih biadang pi an chim len men lai. Mipi lakah zeidah an duh timi hlathlainak tuah ngat u. Nangmah diriam ding in editorial ttial a si lai tiah maw na ruah? Nemmam, inn, thlopbulnak (medicine), sianginn le rian tu a si.”
“Kei i buaibainak ka tawlrel daan cu a sining tak tein zulhdawi i tawlrel kha a si. Cawnnak ttha tein a ngei, zohdawh te duhnung tein tthanter mi mibu caah cun fungfek hman tuk a hau hnga lo. Ttha tein cawnpiak cia hremcia mi an si. Uico zuat bantuk a si. A zun le a ek a chuah tik ah leng i amah tein a chuah nakhnga a hmet tein hrem (cawnpiak) a hau. Kannih cu cu bantuk mibu kan si rih lo. Atu chun ni tiang hmanh ah lift (dat-hle-ka) cung i zun zun a hmang rihmi uico tar pipi tiang in hrem rih kan hau.”
A cung bia hi Lee Kuan Yew bia an si. Hi bia ka char hnawh chan cu Kawlram le Lai politician pawl nih an saduhthah mi ram hi Nitlakram peng khi an mittlam ah an cuanter tawn hlah maw, ti ka ruah caah a si. Zeidang tthanchonak hlan ah rights (covo) kong in democracy kong hi kan thok hlah maw, ka ti.
Dohthlennak he pehtlai zong in kan buaining zoh ah rights kong kan i kheih tukmi theipar hlah maw a si ti awk in. Anih peng nih a kan namneh, kan peng ah, kan khua ah ti bantuk a tam ning hi.
American ah ka um a sau deuh deuh. American bantuk uknak hi Kawlram bantuk Chinram bantuk ah hman awk a tthat ding ka zum lo deuhdeuh. Chinmi caah, Kawlram mi caah ka mit a thi lo deuhdeuh.
Nitlakram democracy si loin Asia ram i naite in ai letthal mi ram pawl hruaining hi kan i ziak deuh lai ti ka ruat chin lengmang.
Chinmi ca lebang ahcun Lee Kuan Yew nih ngakchia bawhkeuh bantuk in a zoh i kum 40 a si tiang a hruaimi Singapore hi i zohchunh ding i timh ah ai rup bik ko lai ti ka ruat. Fimcawnnak lei i kan hnut pin ah nunphung hrimhrim ah a niam tukmi kanmah miphun bantuk hi cu a strict taktak mi hruaitu nih hngakchia hruai in a kan hruai ah a ttha bik ko lai. Atu i Nitlakram democracy ram pawl buai i buai Kan i timh ahcun lungfim hlan i duhthim termi ngakchia bantuk Kan si kho.
Atu lio dohthlennak tuah mino hruaitu hna nih a kong hlathlai le rel ding ah ka siaherh tukmi pakhat rih cu Rwanda ram le an hruaitu Paul Kagame kong hi a si. Africa ram ah Singapore ram ser ai tim vemi, a hlawh tling cuahmah vemi a si.
Nation Building caah si seh, tthanchonak caah si seh Singapore le Lee Kuan Yew, le an nawl a cawngmi Rwandan le Paul Kagame sining hi a kan hruaitu hna nih zulh kan timhpi hna seh law kan i ziak bik ve ko men lai, ti ka ruat.
Suimilam 20 renglo a saumi “The Singapore Story” timi cauk audio in atu hrawng cu ka ngai. Holh ai dang mi, ai lo lomi tam tuknak Chinram le Kawlram ah Singapore model hi a tthacem lai ti ka ruat chin lengmang. Credit: Mang Hram Kung