Malaysia Cozah
====
Kum 2018 – 2022 karlak kum 4 chung ah Malaysia cozah voi 4 aa thleng i Prime Minister zong minung 4 an i thleng. Mah Cozah tlaitu pawl an i zuamcawhnak pakhat cu ramdangmi tlaih le kuat bak khi asi. Kan nih cozah chan ah ramdangmi mah zat kan tlaih hna i kan kuat hna ti khi an i phorhlawtnak pakhat bak ah a cang.
Cucaah Malaysia cu zeibantuk cozah an kai le minung nih Prime Minister an tuan zong ah ramdangmi tlaih le kuat cu an ngol bak lai lo. Cozah lutlai chung ah siseh MP (Member of Parliament) chung zong in ralzaam hna cung ah zawnruahnak le dawtnak a neimi cu an um ve len ko lai nain an phung le lam (policy) an thlen lo chung poh cu ralzaam kan luat hlei lai lo.
Cheukhat ralzaam asi vemi nih UN card i tlaih in thil tha lo tuah le mithah lainawnnak tiang an tuah lengmang ca zong ah Malaysia rammi mipi si hna seh, Cozah zong nih ralzaam (refugee) timi hi an huat ngai tawnnak asi. Khi bantuk ruang zong ah Malaysia cozah nih UNHCR khi hrawh le thawl a duh tawnnak le kan mah cozah theih lo in ralzaam card (UN card) zong pe hna hlah a ti tawnnak khi asi.
Malaysia cozah mithmuh ahcun ralzaam zong hi phungning lo khuasa/ mipem (illegal immigrant) kan si zungzal ko lai. UN card neimi cu zeimaw caan ah kan luat kho men lai nain luatnak taktak asi lo. UN card a nei cangmi zong an mah le ram ah kuat than a tongmi kan um lengmang. Cozah nawlngeihnak cu UNHCR nih al khawh asi lo caah kan mah leitu i ralrin peng kan hau. Ceumi Lian
Malaysia Ah Myanmar Rammi 500 Hrawng Nawlngeitu Nih An Tlaih Hna. Malaysia ram, Kuala Lumpur khua lai ah nizan December 21 ah Myanmar rammi telh in ramdang mi 500-1000 kar cu nawlngeitu nih an tlaih hna, tiah Malaysia hrambunh Myanmar rammi bawmchantu San Win nih a chim. Tlaih a tongmi hna chung ah Bangladesh rammi an tam bik i a changtu ah Myanmar rammi an si lai ti an zumh.
Myanmar mi hna hi Myanmar restaurant i rawl an ei lioah tlaih an sinak kong Myanmar rammi bawmchantu hruaitu San Win nih cun a chim. Myanmar rammi telh in ramdang mi tam deuh hi R2K tiin auhmi phungning tein rianṭuan khawhnak permit an ngeih lo ca ah le permit a deu in a ummi an tam caah palik le immigration minung 1000 hrawng nih an kawl hna i an tlaih hna, tiah theih a si.
Malaysia cozah sinah ngunkhuai a pe lomi Myanmar restaurant hna, permit a ngei lomi le passport deu aa tlaihmi pawl cu dantat an si lai i phungning tein a ummi le permit a ngeimi hna cu thlah an si te lai, tiah an chim.
Malaysia ram ah phung loin a lutmi le a umi Myanmar, Indonesia le Bangladesh rammi hna cu Malaysia nawlngeitu nih an tlaih tawn hna. Myanmar rammi nih licence loin motor khalh lo le Christmas, Kum thar karah umkal i ralrin a herh kong Myanmar mi bawmchantu phu hruaitu San Win nih cun a chim.
CDF Hakha Nih Operation Archuangtlang Min In Kahdohnak An Tuahmi Chung Ah SAC Ralkap 11 An Thi. Chinland Defense Force – Hakha, Chin Natonal Army, Chinland Defense Force – Thantlang le Chinland Defense Force – KKG hna i bawm in Bungzung Sakhan cu Operation Archuangtlang min in December 17–18 tiang kahdohnak an rak tuah kong CDF Hakha nih nihin December 22 ah cathanh an chuah.
An cathanh chung ah Bunzung hi tlangram le rawnram aa tonnak ah a ummi khua a si i ralkap nih bo cung hmun li ah hmunhma an lak tikah annih ca ah a tanglei hmunrawn in kai hnawh a hau i sakhan lak a har ngainak kong an langhter.
Bungzung sakhan cu 2023 December 17 zanlei suimilam 6:00 in Drone in bomb an thlakhnawh hna i zan khuadei bomb 270 tluk an thlakhnawh hnu, 2023 December 18 zinglei suimilam 9:30 in Sakhan an luhhnawh i suimilam 10:30 ah Bungzung sakhan cu CDF Hakha le ṭangṭi phu nih an rak laak. SAC kei nih Jet Fighter in bomb voi 4 a thlak nain Chin hriamtlai phu lei an him, tiah theih a si.
An cathanh chung ah 2023 December 18 ah Hakha khuapi chung zong ah Operation Archuangtlang bawmhnak caah kahdohnak hmunhnih ah an tuahchihnak kong zong an langhter.
Bungzung Sakhan ah SAC ralkap 8 an thi i a nung in 6 an tlaih hna, a zaam khomi chungin December 20 ah Gangaw ah minung 17 an lut i 2 an thi ṭhan, ralkap 5 cu sii-inn ah an lut i 10 hrawng le an chungkhar pawl cu ramtang ah an tang rih. A zaam mi pawl cu an dawi cuahmah hnanak le Hakha khuachung kahdohnak ah SAC ralkap 1 a thihnak zong an langhter.
Matupi Thaiboi Sakhan Vawlei Tang Ah Phummi Hriamnam Tam Ngai CDF Matupi Nih An Laak. CDF Matupi le ṭangṭi phu nih an laakmi Matupi Thaiboi SAC ralkap sakhan in hriamngan kuan, meithal kuan le ralkap thilri tam ngai cu CDF Matupi nih an laak, tiah theih a si.
CDF Matupi hruainak in Vui Bawk Operation min in Thaiboi SAC ralkap sakhan cu CDF Matupi, CDF Mindat, PDF Zoland le CNDF hna i bawm in an rak kah i SAC ralkap pawl nih an sakhan an chuahtaak. An sakhan an chuahtaak lai ah vawlei an cawh i zen-kuan zeimawzat cu vawlei tang ah an phum taak hna. Thaiboi sakhan vawlei tang ah an phummi RPG kuan 40, 60mm lung 10 le MA meithal kuan sing 1 leng le motor pahnih phor ralkap thilri an laak i a dang thilri zong an kawl cuahmahnak kong CDF Matupi nih an langhter.
Thaiboi sakhan a zaamtak mi SAC ralkap pawl cu CDF nih an dawi hna i December 20, Matupi-Paletwa meng 9 ah kaphnih in kahdohnak a chuak ṭhan i SAC ralkap 10 nak tlawm lo hliamhma an pu. CDF Matupi in ralkap Salai Lian Cin Thang nih ram le miphun ca ah a nunnak a pek pinah ralkap pakhat zong a tlau, tiah CDF Matupi nih December 21 ah an langhter.
Kalay Thlanglei Ah A Taapmi Thil Phor Motor Pawl Cu SAC Ralkap Nih Motor Pakhat Ah Kyats Sing 20 An Hal Hna. Sagaing ramṭhen, Kalay peng thlanglei GTC pawng ah SAC ralkap nih an khammi thil phor motor hna cu motor pakhat ah kyats sing 20 liam hnu ah khuachung kho ding in an ti hna, tiah theih a si.
Thil phor motor pawl cu Gangaw in Chin ram ah a kalmi an si i Chin ram ah thla khat deng an taap i Chin ram in Kalay thlanglei ah an zuang nain GTC pawng a ummi SAC ralkap nih an lanhter duh hna lo, an lanh khawh lonak zarh khat deng a si cang, tiah theih a si.
Motor khaltu pawl cu Chin ram ah thla khat deng an taap i atu Kalay GTC pawng ah an taap ṭhan. Motor pakhat ah kyats sing 8 in motor khaltu nih SAC ralkap cu an va nawl hna nain luhnak nawl an pe hna lo, tiah motor khaltu he naihniam in a ummi sinin theih a si. December 19 lio zong ah GTC sianginn pawng ah SAC ralkap nih an hmanhmi bomb lamhsualnak ah thil phor motor khaltu pakhat a ke khattelei a rak bul i a hliamhma an rak zual ngai. Credit: The Chin Post