Lunglawmhnak le Thawngthanhnak!
=========
Colorado Chin Baptist Church Nubu, US Colorado Chin Baptist Church Nubu nih kan ralkap hliamtuarmi le Victoria Base siizung ummi a harsa deuhmi bawmhnak caah MMK. 4,000,000 an rak kan kuat. UCCF min in siizung mizaw thlacampiak ka kal pah ah a har deuhmi mizaw le hliamtuarmi kan ralkap pawl bawmhnak ka pek tawn hna, an i lawmtuk … hi bantuk in khua a hngal i miphun zawn a ruattu Colorado Chin Baptist Nubu cungah kan i lawmtuk hringhran, Bawipa Pathian nih thluachuah vanluh țhumhthlak ko hna seh.
Chin Evangelical Baptist Church, Taxas, US Chin Evangelical Baptist Church (CEBC), Taxas, US nih Bawipa zaanriah thawhlawm an hmuhmi Rs. 100,000 cu Thantlang kahdohnak ah mual a liammi ram dawtu kan ralkap pawl buulnak caah an rak kan kuat i UCCF min in kan tawlrel….CEBC Taxas, US Khrihfabu cungah Bawipa mithmai țha tlaang camcin ko seh.
Sweden Nubu, Sweden; Sweden Nubu nih Victoria Base ummi dam lo zawfak le hliamtuarmi zohkhenhnak caah MMK. 2,300,000 an rak kan kuat i UCCF min in țuan kan rel cuahmah lio a si … Bawipa Pathian nih Sweden Nubu rianțuannak lamhruai sehlaw thluachuahnak pe ko hna seh.
Grace Believer Church Youth, Stavanger, Norway, Grace Believer Church Mino, Stavanger, Norway nih Victoria Base Mehhang caah Rs. 25,000 an rak kan kuat, kan i lawmtuk hringhran …. Bawipa Pathian nih thluachuahnak pe ko hna seh.
Mother of Chin Relief Committee (MCRC) MCRC nih Victoria Base le UCCF herhpang hman dingah US $ 1000 an kan kuat, kan i lawmtuk hringhran … MCRC hmailei cawlcanghnak le rianțuannak ah Bawipa Pathian nih lamhruai hna sehlaw A pennak ram kauhnak caah le miphun sersiam chanhchuahnak caah hmang chin ko hna seh.
Pathian cu a ngamhmi hna Pathian a si. Hebru 11:1-2., Zumhnak ngeih kan ti hi, kan i ruahchanmi kan hmuh ṭheo lai ti kan zumh le a taktak le a ngaingai a simi thil kan mit in kan hmuh khawh lomi hi an um ko ti kan zumh hi a si. Zumhnak an rak ngeih caah hlanlio mi hna nih khan Pathian cu a lung an rak ton.
Pathian thimmi Israel Miphun; Israel miphun hi vawlei cungah tuanbia saubik a ngeimi le peh thliahmah tein record a ngeikhomi an si. An miphun tuanbia ah Pathian a cawlcang i Pathian nih a hruai hrimhrim ko hna tihi an sining chungin hmuhkhawh a si.
An Sining A Tawinak, Umnak…Middle East, Area…10,860 Sq miles (1967 hnu lakchapmi he), Khualipi..Jerusalem, Khuanganbik..Tel Aviv, Tlang sangbik… Mt. Meron (3,963 ft), Milu…8.4 Mill., 74.9% Jews, 20.7% Arabs, le miphun kip 4.4%, Zung Holh…Hebrews le Aramic, Thilchuak….Eidin le tirawl, Sehzung chuak thilri phunkip, thilchuak a tlawm, ramleng zuarmi nakin cawk-luhmi a tam deuh.
Sipuazi… 1948 ahcun sifak ngai a si nain nihin ni ahcun a rum ngaingai , GDP a san ah 37 nak a si. Runvennak…Ralkap 160,000 le Reserved 360,000 an ngei. Ralkap vanlawng phunkip 1,704., Tank 4170., Raltuknak motor 10,180., Raltuknak tilawng 66., Ti tangpil tilawng 6., Rilikam vengtu tilawng 46., Rocket vennak Iron Drome hi nihin Star War hriamnam ah a țha bik a si .. vawlei ah 11 nak a cakbik ram an si.
Vawlei milu dihlak i 0.25% lawng an si nain Nobel Prize tambik a hmumi ram an si…Nobel prize pekmi vialte lakah Economics in a hmumi 41% cu Judah mi an si, Medicine ah 28%, Physics ah 26%, Chemestry ah 19%, Literature ah 13%, Peace ah 9% an si. Nobel prize a hmumi dihlak i 20% cu Judah mi an si.
Cun a dang Siilei laksawng (Award) sangbik a simi – Laska Award i 31%, Gairdner Foundation Award i 25%, Wolf prize i 42%, GM Cancer Research Foundation Sloan Prize i 35% hna cu Judah mi an si. Scientist minthang taktak Albert Einstein te hna Judah mi an si.
Pathian an biakning tlawmpal; Raithawinak – Mosec nawlbia (Phungbia) hi Biaknak ah siseh, zatlang hruainak tungtlang pi ah an hman … nawlbia an buar sual tikah Tlangbawi sin ah sual ngaihchihnak raithawinak (Caw, Tu, Meheh, Țhuro, Laileng pakhatkhat in)an tuah lengmang.
Remnak Ni … Miphun ningpi in kumkhat voikhat Pathian he “Remnak Ni” timi an tuah. Mah ni ah Tlangbawi ngan nih Pathian umnak hmunthiangbik ah lut in saram thi i put in raithawinak an tuah … thinlung ruahnak in kan sualkho, hmurka biachimnak in kan palhkho, tuahsernak in Pathian ngaih kan chiatterkhawh tiin miphun ningpi in sual an i ngaihchih i Sertu Pathian he “Ramnak Ni” an ser …an thinlung an i thianh, rawl an ul i Pathian sin thla an cam …David nih Pathian aa bochanning le zumhning (1 Samual 30:1-31)
David cu Saul nih thah dingin a dawi lengmang caah Filistin ram ah a zaam i Gath siangpahrang Akhish nih Zigklag khua ah a umter. Voikhat cu raldohnak an kal kar ah Amalex pawl nih Zigklag khua cu an rak hranh i mei in an khangh dih, an chawva le an nupile fale dihlak Amalex pawl nih an kalpi dih hna. David le a ralkap pawl cu an ngaihchiatuk caah țahnak thazaang an ngeih tilo tiangin an țap.
6. Cun David cu a lungre a thei ngaingai; zeitintiah mi vialte kha an fapa hna le an fanu hna kongah khan an ngaih a chiat ngaingai caah mi nih khan amah kha lung i cheh awk an ceih lengmang. Sihmanhsehlaw David cu { Bawipa } a Pathian ah khan aa hriim ṭhan.
7. Cun David nih tlangbawi Abiathar, Ahimelek fapa sinah khan, “Tlangbawi angki kha ka pe tuah,” tiah a ti. Cucaah Abiathar nih David sinah khan tlangbawi angki kha a rak put. 8. Cun David nih (Bawipa) kha a hal i, “Hi bu hi ka dawi hna lai maw? Ka phan hna hnga maw?” tiah a ti. A leh i, “Dawi hna, zeicahtiah na phak hrimhrim hna lai i na chanh khawh hrimhrim hna lai,” tiah a ti.
David nih tlakchamnak faktuk a ton i thinlung kekkuai in a um lio ah a tuahmi cu A biakmi a Pathian ah aa hriim i thla a cam, Pathian sin bawmhnak a hal … Pathian nih a umpi i Zigklak i Amalex pawl nih an lakmi an chawva le an nupile le an fale dihlak an lakkhawh dih țhan hna.
Gentile (Canaan minu) Minu zumhnak (Mtt. 15:21-28)…Siria ram Foinisia khuami Gentile minu cu Jesuh an khua a phanh lio ah an fanu khuavang nih a tuahmi damnak ding caah ralțha taktak in Jesuh a fuhpanhtu a si. Jesuh ke hram ah khupbil in “Jesuh ka zaangfah tuah “ tiah a au tikah a zultu pawl nih hna a chet lengah chuah usih an ti. Gentile minu nih ngawl loin a hal peng tikah Jesuh nih a lehnak cu:
Matthai 15:26.Jesuh nih cun, “Ngakchia rawl cu i lak riangmang i uico pek cu a hmaan lo,” tiah a leh ṭhan. 27.Minu nih cun, “Cucu a si taktak ko, bawipa; sihmanhsehlaw bawi cabuai cungin a tlami rawl ṭilṭawt cu uico nih an ei ve tawn ko hen pei,” tiah a leh. 28.Cucaah Jesuh nih cun, “Nangmah cu zumhnak ṭhawng ngaingai a ngeimi na si. Na duhmi cu kan tuahpiak ko lai,” tiah a ti. Cu caan hrimhrim ah cun a fanu cu a rak dam.
Zumhnak țhawng a ngeimi Geltile minu cu a ngamh-sannak nih a fanu nunnak a chanhkhawh … Pathian cu a ngamhtu hna Pathian a si. Jesuh cu a khua simi Nazareth ah khuaruahharnak a tuahkho lo. Zei ca’tiah Nazareth khuami nih a pa Jospet letama a si kan hngalh, a nu marry sifak fa a si kan hngalh tiin Jesuh an cohlang lo i zeiah an rel lo. Jesuh Khrih cu Amah a zum lomi hna sin ah khuaruahharnak a tuahkho lo (Marka 6). Pathian cu a zum lomi hna sin le aa bochan lomi hna sin ah aa phuangkho lo.
Pathian cu A Ngamhmi hna Pathian a si. Thomas Edison cu voi thonghleihnih electric bulb a tuah i a sungh hnu ah a hawile nih an thawh i, na tuahkho bal ti lai lo ngawl ko cang an ti. Sihmanhsehlaw a thawh hna i voi thonghleihnih in pei hlawhtlinnak ka naih deuh cang tikha ka hngalh cu a ti hna. Rak ngawl sehlaw electric bulb serchuahtu a sikho hnga lo. Cu caah kannih Khrihfa zumtu hna zong voikhat kan i thawh cang hnu ahcun kan ngawl awk a si ti lo, kan kir awk zong a si ti lo, ralțha tein hmai kan nor chin ding a si.
Ruahchannak nganpi a ngei i lungdong lo tein le ralțha tein hmai a normi hna caah hin Pathian nih an Pathian ka si iti cu a ningzak bal lo. Pathian hi a ngamhmi hna Pathian a si. Fim cuh le ralrin rumro i um hi Khrihfa sinak taktak a tling lo. Ka palh sual lai ti i aa ruat zungzalmi nihcun zeihmanh a tuah ngam bal lo i zeihmanh zong a tuahkho fawn bal lo.
Cu caah Pathian nihcun a min in a ngamhmi kha a dawt hna. Kan zumh ngam awk a si, kan tuah ngam awk a si i kan hal ngam awk zong a si. Kan ruahnak in siseh, kan pum in siseh, kan phak bal rih lonak hmun le ruahnak sining hi phanh ding kan ngamh awk a si. Hngalh bal lomi ram ah a kal ngam i a kalchih lengmang komi nihcun Pathian cu an phak te ko lai.
A donghnak ah: Israel miphun nih an biak i, a cawisangtu hna Pathian cu nihin Chin miphun nih kan biak i kan zumhmi Pathian a si. David siangpahrang nih a zumh i a bochan i ral a tei tertu Pathian cu kan biakmi Pathian a si ve ko. Gentile minu sin ah damnak a petu Pathian cu kan biakmi Pathian a si.
Cu caah David bantuk in Pathian ah i hriim usihlaw bochannak nganpi le thlacamnak he bawmhhal in Pathian kan fuhpanh ahcun teinak le hlawhtlinak kan hmuh hrimhrim ko lai.. “Na zumh ahcun Pathian sunparnak na hmuh lai …. (Johan 11:40). Pathian cu a ngamhmi hna Pathian a si. Bawipa Pathian nih thluachuahnak kan pekpiak ko seh! Cherhchan – Rev. David Van Bik țialmi “Hebru Hrilhfiah” Tluang Hre, Pastor, UCCF, Victoria Base, Chinland.