Kan Țhawn Ahcun Ramri Kanmah Tein Aa Tawlrelmi Kan Si Ko Lai!
============
Sagaing Region hi 36,179 square miles hrawng a kau. Union of Burma chungah hmunhma lei in a kau bik pahnihnak a si. A kau taktakmi ram a si. 2014 ah milu 5 millions hrawng an um. Shan, Kawl, Chin le Naga miphun hna an umnak hmun a si. Chindwin tiva a luannak ram le hmunhma zong a si. An khua min – Hkamti, Mawlaik, le Homalin tepawl zoh tikah Shan min lawngte si dawh an si.
Chinmi kan pupa pawl Kalay, Kabaw hrawng an rak um lio zongah fak tuk in a hremtu hna hi Shan Siangpahrang an si ti a si. A fiang pahmi cu Sagaing ram hi Shan nih sau ngai an rak uk ve tinak a si. Atu chan i Shan State lawng hmanh khi a kau tuk rih fawn khi mu. Kawl siangpahrang an țhawn deuh ah Kawl nih an rak uk i Shan siangpahrang an țhawn deuh caan ah Shan nih an rak ukmi ram a si.
1947 Conference zong Panglong khua, Shanram i an rak tuahmi le Union of Burma a hmasa bik president ah Shan pa țhiamțhiam an rak thimmi zong kha a ruang a um men lai dah. Kan Chin tuanbia rel tikah an i funtom lo le an țhawn lo ruangah a țhawngmi Shan miphun siangpahrang nih an rak uk hna, an hrem hna i an celh ti lo ruangah AD 1300-1400 hrawngah Chintlang lei ah an rak kai hi si dawh bik a si ko.
Chinmi cu mah le miphun-tengnge cio in kan rak um i kan rak i funtom lo tikah an rak kan tei khawh tuk tinak a si ko. Chindwin tiva in nitlak lei ah khin khua kan rak sa ve ko, kan hmunhma a rak si ve. Chindwin (ချင်းတွင်း) i a sullam zong cu “Chinram Chung”, “Inside Chinland” ti khi a si ko. Kan rak i fun lo i kan țhawn lo ruangah kan rak humhak kho lo i midang ram bantuk ah a cang beh ti hi a fiangmi cu a si.
Kan pa Rev. Dr. Dennis Shu Maung nih,” မင်းကင်း(စစ်ကိုင်း) khi MANGKHANG, တောင်တွင်း(စစ်ကိုင်း)khi TUANGTUANG, ထီးလင်း(မကွေး) khi THIHLANG tiah auh an rak si,” tiah a chim bal. Atu ah Kalay, Khampat kiangkap hrawng kan va fuh țhan i khuathar tete zong kan tlak țhanmi hna khi kan ramțhing kan fuh țhannak hmelchunhnak a si ko lai dah.
Magway region (မကွေးတိုင်း) zong cu ţhiamțhiam, Asho Chin tampi an um ti cu kan theih ciomi a si. Ramri a țhentu hi minung sawhsawh – Mirang le Kawl (British le Burma) an si ko. Anmah nih an țhenmi le an țialmi khi kan i rinh awk a si lo. Kan i funtom i kan țhawn ahcun kan ramri khi kanmah tein aa tawlrelmi kan si lai i a kaumi kan ram, kan Chinland khi kan hlam țhan khawh lai i kan lak khawh țhan ko lai.
UWSA, KIA, MNDAA, TNLA, le AA te pawl an țhawnnak a ruang khi full-time ralkap 10,000 ringlo cio an ngeih caah a si ko. UWSA – 30,000; KIA – 20,000; TNLA – 8000+; AA – 30,000; MNDAA – 10,000
A zat hi kaa palh kho men, wikipedia ta ka lakmi a si caah. Ka nolh peng rih ko lai, kannih zong full-time ralkap milu 10,000 tal kan ngeih lo, ngeih kan i timh lo ahcun Chinland kan dirh kho lai lo.
Kan kilveng kho lai lo. Chawva zong Khrihfabu, pengtlang le khuasang hoih in le hruainak in aa khawlmi kan si tikah hruaitu hi kan biapi tuk. National Army ah papek in thazaang chuah dingin a hruaitu Khrihfabu upa le pengtlang upa tampi kan herh hna tiah ka ruah.
Victoria Base inn le lo a țhat i țhutdirnak a rem deuh le CNA nih hriammam tampi a ngeih ahcun mino zong an lung a lak deuh hrimhrim hna lai i tam chinchin in an lut ko hna lai. Atu dohthlennak tuah lio ah siseh, dohthlennak a dih hnu ah siseh, kan țhawn lo ahcun EAO dang nih an kan upat lai lo. Kan bia hmual a ngei lai lo. Kan mithmai a bi te lai. Kan ramri zong a bi te lai. AA hoi hna khi an țhawng ngaingai i dohthlennak a dih hnu ah an thazaang nih lai tampi a relpiak te hna lai. Credit: Sai Cung Lian