CNO Cu MAH he Peace Tuah le Amay Suu Luatnak Caah Asi!
===========
2023 September 30 ah KNU Chairman hlun Pado Mutu Sehpaw le MAL cu Peace le Federal kong ah Nipidaw ah an ti tawn. KNU cu NUG le SAC he kawp in Federal kha kawlmi ansi caah asi. AA le KIA zong SAC le NUG he an tawn ko hna. FPNCC le MAH cu Tuluk Palai hmai ah an i tawn.
FPNCC cu Dohthlennak le NCA pin lei ah Peace le Federal kawltu ansi. FPNCC sullam Federal Political Negitiation Consultative Committee asi. KIA AA TNLA USWA SSPP NDAA- Mongal le MNDAA ansi.
NUG nih an papek bik mi cu Amay Suu luatnak hi asi. Democracy hi a 2nk an papek mi asi. Democracy Federal hi a 3nk papek mi asi. Federal hi a 4nk an papek mi asi caah kum 3 chung ah Federal Phunghrampi an chuah pi duh lo caah WCCCC nih Chinland Federal Constitution asiam.
CNO CNDF Chakhri tlaihtu cu Salai Lianluai le No Than Kap ansi. Pu No SAC hawikom asi i Lianluai cu NUG asi. Pu No nih MAL he peace tuah a duh. Lianluai nih Amay Suu luat ter in MAL he peace tuah in savo phawt aduh ve. Cucaah WCCCC lamthluan cu CNO CNDF he aahlat tuk cang caah WCCCC an doh ahcun Falam mipi nih sual phawt lai kha antih caah CNF le Hakha Thantlang tu kha sual an phawt i an mawhchiat hna.
Ralhrang Ne Win nih Tuluk le Kawl Conflict atuah bangin Chinland he i sik cu Lianluai NTK le CNDF nih an ngamh tilo caah CNF Conflict ah an merh mi asi. An duh bik mi cu Raldohnak in MAL kan tei lailo caah MAL he Peace kan tuah tikah Chinland min le CNF minin siloin CNO min in tawn an duh caah asi. Cuticun Amay Suu aluat hnu ah MAH le NUG or NLD he i tawn nak cu CNF tello anduh. Achang tu ah Chin Khualipi Falam ah thial than, Laizo holh cu Chin tlangholh ah tuah ti asi lai.
Federal ram kansi ahcun Falam chung um Chin Miphun tenge hna cu Federal unit pek loin Falam nih saal ah zuat zungzal zong ah an chunmang nganbik asi. Cucaah NTK nih MAL he bia an i ruah lai, Lianluai nih NUG minin Amaysuu luatnak caah MAL he peace tuah aazuam ve lai timi hi Ca in tial lomi le phuang ngam lomi CNDF Policy asi.
Chinland ah pumkhat sinak le WCCCC cu MAL thluk tiangin Raldoh ding kansi tikah aathupmi CNDF policy he aakalh. Cucaah Falam khuapi ah Raap kah kha anduh lonak asi. Cucaah CNDF cu Federal LULE phu ansi ko. Amay Suu luat hnu ah Falam kha Chinland ah aropui bikmi ah siam kha CNDF Chunmang ansi. Zeitintiah MAL biatak tein adohmi nih CNA he i fonh an duh. Raldoh lem loin Federal LULE tuah hmang hna nih CNA cu an duh ve lo. Hihi asi ko, tliang tein chimh lawlaw ahcun.
Federal LULE ansi caah MAL le NUG he hawikom kha an duh ko nain CNF le Federal phu hna cu anduh hna lo. MAL nih Amaysuu thlah hlan ah thimhnak a tuah ahcun CNDF nih Pu No cu an lut ter lai i an chunmang an tuah ter lai.
Hakha Thantlang le CNF dohnak ah Falam cu an lungrual dih. NLD, CNLD, USDP ansi zongah CNF dohnak caah an lungrual dih ko. CNDF thangchiat asilo. Biathli tu asi. Chinland Council si khawh loding in ZFU, Mindat le CDF an sawm khawh mi le Politician hna he Cozah dang dirh ding ah athli tein meeting an tuah cuahmah lio asi.
CNF Duhning in Chinland Federal Constitution An Suai Taktak Maw ပီတာ. CNF le Dr. Ngai Tam Maung Nih Anmah Duhning In Suaimi Chinland Federal Constitution Asi Lailo. CNDF le Hakha Thantlang huattu Falam lei nih CNF le Dr. Ngai Tam Maung nih anmah duhning in an suai mi Chinland Federal Constitution Draft asi anti. Live le Talkshow, Interview ah an chim zungzal mi asi.
Peter nih Constitution suai dan, Kaldan, Fekter dan, Protocol hi an hngalh lo caah asi khawh men. Asilo ahcun CNF thangchiat in CNO ZFU/ZRA he Chinland Cozah dirh awkah CDFs dang kha an sawm duh hna caah asi men lai. CDF Upa cheukhat cu an sawm cuahmah lio hna. Constitution cu Lawyers, Technicians le Politicians hna nih draft an tuah lai i Cucu i ceihkhang cio asi lai. Remh aherh mi remh, Chap aherh mi chap, Palai vialte hnatlaknak (Vote 75% or 51%) in fekter asi te lai.
WCCCC nih an chuah pi mi Chinland Constitution Draft hi Conference ah chuahpi asi lai i fekter asi hnu ah Upadi siam tu hna kut ah ap asi lai. Cu Upadi remhchun tu le zohthan tu cu MPs palai hna an za tein an i tel lai. Hihi Dejure phu ansi lai. Pengkulh le Pengtlang, CNF in ara mi Palai hna cu Defecto ti asi i Thimhnak in a kai lomi Technicians or Mipi palai ansi ve lai. Hihi Vawlei cung ah an hman mi Phunglam le Dotla mi asi.
CNF le Dr. Ngai Tam Maung Suai ciami Draft ning in aum hrimhrim lailo. Draft ti asi i, duh le hlawnh, duh le cohlan ti asi ko lai. Buai awk aum lo. One Command le One budget timi nan duh lo mi hna zong kha Upadi remh tu phu Palai hna nih an remh te lai. CNF duhning in akal lailo. Ra ve uhlaw nan duh ning in kan remh lai cu Peter. WCCCC hi Upadi nan duh mi tuahnak le remhnak hmun asi hi Peter.
Hihi hmanh aafiang lomi nih CNDF ah VP si cu an tlaupi dih te hna lai. MPs Palai an i tel ve mi Upadi Draft zohti nak ah i tel duh lo cu Demo zeirello asi. MPs zeirello cu Mipi zeirello ansi caah Kanram le miphun nih a herhmi hruaitu ansi lo.
Democracy phung le Mipi duhnak zulh i timh loin mah le duhmi Policy le mumal lawngin kal a duh i hruai duh pawl kha pei Ralhrang Anaasin ti cu asi cu. MAL le SAC lawng hi Ralhrang ansi lo. Peter zong asi ve. Cun an lih lawng siloin an hrawkhrawl asimi cu Falam peng um Chin Tribes hna an tial tikah Hlawnceu, Lailun – Sunthla, Lunghawh pathum hi Burma code ah aum lo mi asi. Lailun in aathawk mi kan si ko ahcun Hualngo, Ngawn, Zanniat khawh in adang hi cu LAI ansi dih tiah Burma code ah aummi asi.
Cucaah Falam ah Chin Tribes adikmi aum mi cu Lai, Hual ngo, Zanniat, Ngawn phun 4 lawng hi aum. Chin Tribes 53 kha kan cohlan ahcun Falam peng ah aummi Chin Tribes cu 7.5% lawng asi. 23 % or 25% timi kha lih lawng asilo Hrawkhrawl asi. Lih in pawcawm ngawl cang uh.
CNDF le ZFU ah ra ve ding in Mindat, Kanpelet, Matupi, CDFs dang le Politicians nan sawm peng mi zong ngawl cang uh. Tutan hi nan ra duh ve lo ahcun ZRA le CNO CNDF hi Chinland cheuthum ah athen tu nansi lai caah Tuanbia Tazakhan nan si te lai. Falam Fanau in nanmah nakin a fim deuh tuk mi an um ve te tikah nan thlan lung ah an zung an i zunh hnawh te hna lai kha. Chinism Falam mipi nih duh bak ve hlah uh. Credit: Jacob R. Thang