Chinland Council le Chin Mipi!
========
Chinland Council cu 6 December 2023 khan a dir cang; a rianh cuahmah mi Chinland Cozah nih a ruah hlan ah rian lianngan tampi ttuanchuah ding aa hmaithlak cang lai! Khat lei ah, lungbuai mi mipi kan tam pah. Chinland Council a hringtu Chinland Constitution cu zaaran nih purhdah kan tim lo, a tang biahalnak pahnih tu ah kan buai khim, cu hna cu:
1. Chinland Council ah mizei dah aa tel i ho te nih dah an hnon pin ah an doh? 2. Chinland Council hi Chin mipi a tam-u (majority) nih kan cohlang in kan dirkamh mi a si maw? Chin mipi a kan huap kho taktak tu a si maw? A cung biahalnak hna hi a tang Chinland Council Map ka thilchih mi nih a fianter deuh lai tiah ruahchannak ka ngei.
Biathleih: Map ka tuah dih hnu ah CNF AGS 1 (Pu Kulh) ka hmuhsak. Zaapi hmuh awk ah a ttha ko a ti hnu ah ka van taar. The attached Chinland Council Map sheds light on the stakeholders and their positions on the newly formed Chinland Council. As can be seen on the map, the vast majority of the stakeholders participate in Chinland Council.
Kan Hna A Ngam Sual Ahcun Kan Lo Lai! Atu lio Kawlram thil sining kong ah kan hna a ngam sual ahcun kan lo lai. MNDAA, TNLA le AA hna teinak an hmuhmi ruangah kan hna a ngam ve sual ahcun kan palh ngai lai tiah ka ruah. MNDAA cu Kokang Self-Administered Zone a kilvengtu ralkap an si, 1989 hnu in.
Kokang cu 1960 in 1989 tiang Communist Party of Burma nih a rak uk. Mah tein aa ukmi an si. Han Chinese (Taluk miphun) an si. Kokang cu kum zabu tampi chung China ram ah aa telmi a rak si. 1897 ah British le Qing Dynasty nih hnatlaknak an tuah hnu lawngin Burma chungah an khumhmi a si. Atu hi an khualipi a simi Laukkai khuapi zong an lak khawh cang an ti.
TNLA hi Palaung State Liberation Front i a ralkap (armed wing) an si. Palaung Self-Administered Zone a ngeimi an si ve. Palaung miphun an si. 2008 ah Burma cozah nih 2008 Constitution min in mahte uknak a rak pek hna. TNLA zong hi 1027 Operation an vun tuah i December, 2023 ah anmah tein an rak i ukmi an hmunhma vialte an lak khawh dih țhan cang ti a si.
AA zong hi BC chan in siangpahrang he zei he aa uk cangmi miphun le ram kan si ti a si. Kan sunghmi kan ram le uknak vialte kan lak ţhan lai tiah an ti. A fawinak cun Arakan Country (Rakhine Ram) diarh an i tim. AA nih hin Paletwa zong khi an ram chungah an telhmi a lo. Ca le bia cun an țial, an chim lem lo nain atu ah Paletwa ram SAC camp tampi an lak cang. Mah SAC camp laknak ah hin an ralkap nih nunnak tam tuk an pek ve cang ti a si.
Mah hna phu 3 – MNDAA, TNLA le AA nih hin an duhmi ram le hmunhma an lak khawh ahcun SAC doh hi an kan bawm ti theng lai lo tiah ka ruah. Mah ca a si lomi kong ah thisen le nunnak pek cu an duh lai lo dah. Kawl nih hin Burma State (ဗမာပြည်နယ်) ser an i timh lo ahcun NUG zong hi zumh awk an tlak lai lo.
Burma State a um lo ahcun Kachin, Karen le Karenni zong an chuak colh ve ko lai. Burma State an ngeih ve lo ahcun tlukruannak a um kho lai lo. Battalion 300 kan ngei an timi zong hi a si ngai hnga maw. Atu lio hi kanmah Chinmi le Chinram ca zongah a biapit bik lio chan le caan a si kan ti ahcun kan palh men lai lo. AA nih nunnak tampi in an lakmi Paletwa ram khi an kan pe duh te lai maw? Atu kan siningte – hriamtlai phu tam tuk kan um bu hin teinak le luatnak kan hmu kho hnga maw?
KKG khi tah a min men lawng in maw a um lai, lak kan i tim taktak maw? Keimah telh in ramchung, ramleng ah mino a um sawhsawhmi kan tam tuk rih. Atu kan ram sining ahcun ramchung in siseh ramleng in siseh kan ram caah ralkap kan țuan i hriam kan tlaih dih ding khi a si nain kanmah kel bantukin(ပုံမှန်) kan um, kan tlongleng rih ko hna.
Upa deuh (nu le pa) zong a tam deuh cu, “Kan tei deng cang,” ti phun in kan hna a ngam ngai hna rua. Chawva thawh zong kan daithlang thluahmah țhan cangmi a lo. Atu caan liote i kan National Army, CNA kan țhawnter lo ahcun; Kan ramte khi miphun dang kut ah a tla țhan te ko lai. Kan ram kan zaam tak dih lai i ralzaam zohkhenh ding hi kan dong ti lai lo. Ram ngeilomi miphun ah kan i cang te lai.
CNA ah hin kan thazaang kan bungh dih a hau cang. Ralkap milu a tlawm bik 10,000 tal ngeih zokzok kan hau. Mino deuh, hriamtlai kho paoh kan ram caah kan i thawh dih a hau. Ramleng ummi rianțuanmi nih kum 1 ah $2000 thawh hi kan i harh ding a si lo. Burma ram ah zei bantuk ral lei, ramkhel lei thli a hran hmanh ah mah tein a diar khomi, aa uk khomi, aa kilveng khomi le aa zohkhenh khomi ram – Chinland ser kan hau cang. Credit; Sai Cung Lian