US Secretary of State nih Biacah

US Secretary of State nih Biacah
==========
US Ramleng Pehtlaihnak Vuanci (State Secretary) nih Ramkomh Kawlram zalonnak hmuhni January 4 caah a tanglei bantuk in, biacah a chim.

Mizapi a tlumtlami zauk phung ah a kir than khawhnak hnga ding, nuhrin covo a upatmi le ukphung tangah ningcang tein a kalmi rampi a si khawhnak hngading caah a cawlcangmi vialte upatnak kan in pek hna. Uknak thalo in, a tha deuhmi hmailei a si khawhnak ding caah harsatnak lak ah, ruahchannak he a cawlcangmi Ramkomh Kawlram mi kong ah US nih a hmaithlak peng rih ko.

Kan chim le hal lengmang mi kan nolh than rih, cucu Ralkap nih ningcanglo in tlaihkhihmi le hrenmi thlahnak tuah ding, hriam hmang in tukdohnak ngol ding le ningcang le felfaimi zauk phung ah kir than ding timi hi an si.
ANTONY J. BLINKEN, SECRETARY OF STATE.

Kum thar I kan Dothlennak ca Saduhthah; 2021 cu nizan in a liam cang i nihin cu kumthar nithar 2022 kan phan. Sihmanhseh law 2021 nih a ngeihmi kan ram buainak le dothlennak tu cu 2021 nih a liampi kho lo i kumthar zongah buaipi le doh ţhio kan si rih kolai. Hi thla 8 chung kan ram buainak nih a hrinmi dothlennak ahhin kan Chin ram le Chin miphun caah kan suduhthah bikmi cu “ralhrang tei/Zalennak” hi asi cio ţeu lai tiah karuah, keizong asi ve.

Cu kan saduhthah le kan chunmang cu zeitindah a tlin khawh lai i a hmuh khawhlai ti mi tawhfung te hi zeidah asi tiah nan ruah cio hnga. Kei nihcun cu ralhrang teinak, zalennak tawhfung ah ka ruahmi cu atanglei ahhin ka hun langhter lai. 1988 buainak in aa semmi le 2021 nih a hrinmi kan ram buainak ah a sem vemi dothlennak ahhin Chin ram ah hriamtlaibu tampi a chuahpi. Hi dothlennak hriamtlau bu vialte hmuitinh bik zoh tikah.

1. “Chin ram zalennak, 2. Miphun dang(Kawl miphun pennak) in luat, 3. Rammi tlukruannak le Federal hmuhnak le Ralhrang hlohralnak” tihi ansi. Hihna lakah hin 1 in 3 tiang aa hmaithlak i kum 30 leng a domi cu CNA hi ansi i a dang hi cu No. (3) ruang in aa semmi ruangah can karlak ah a thomi ansi hna.

Cucu CNA nih a thlung piin a kalpi i CDF pawl nih an i zawnh ve hna i hmunkhat ah a kalmi khi an lo. Asinain an i khat kholo i a kal long an kalţi kho. Cucu tulio kan dothlennak i a derthomnak bik cu asi. Hi nihhin ahrinmi cu dothlennak thazang aa ţhekdarh dih hna i ţhawn ding zah in kan ţhawng kholo. Ziahtiahcun CNA nih one budget le one command in tuah a herh nak ah hriamtlai dang cu CNA thantar tang ah a kun ve lomi ansi tikah zeiti hmanh in thazang le ruahnak aa hlum kholo.

CNA nih nichuah le kal uh a ti zongah CDF nih “NO” anti cun hnekchih khawh le fial chihkhawh an silo bantuk in CNA nih kuan zen cawknak phaisa kan herh i CDF nan phaisa kha kan pe uh ti zong a ngah lo. CDF nih ralhrang kahding ti ah le mipum tam ngai nain hriamnam kan ngeilo cuteh tiah fialchih awk le ţha lo. Ni fatin ei din hmanrua nih le dih heu lengmang ţung, hriamnam ţhaţhi ngeihlo hrat cu Ralhrhang doh cu pei nan timh i CDF nan dirh cu va do chih uh tiah tiawk nih le ţha hlah. Hnulei in bawmchantu asimi mipi zong nih CDF ee.. CDM ee…. IDP ee… CNA caah ee… tiah voi tam pi ti asi tikah can sau caah cun a foi hrim lo.

Cucahcun hi kan ral teinak ding ahcun hmannak lamkhat tang le nawlpeknak pakhat tang in kan doh le kan kal hi a biapi bik ko. Taktak tiahcun CNA hi kan miphun dothlennak a thlungpi asi i kan ral kan teitik le kan hmuitinh kan phak tik ahcun mipi nih a herh ning le aa rem a tining in ram hruainak le runvennak cu a tuaktan kolai caah zungzal in CNA nan silai ti a si lo.

Cubantuk ţhiam in CDF zong ralhrang kan tei hlan cu kum 1, 2 maw kum 5 tiang zong pehzulh in doh ding asi ko caah minung 500 i hriamnam zun 100 i tlaih in ramtang nan um nakcha cun a ngamh taktak mi le aa pumpe taktak mi nihkhan nan hriamnam zun 100 he khan CNA ah um lawlaw uhlaw a tangmi 400 nih an hmanmi chawva hna kha CNA caah a kal ţhan hnga i let 4 in CNA dothlennak a ţhawn lai caah ralhrang kan teinak lam a naideuh lai.

Taktak tiahcun tulio kan dothlennak thazang bik cu ram leng ummi nan miphun unau kan siko caah le ramchung in nan mipum nan i thap bantuk in ramleng in kan chawva kan thap ve caah hmunkhat ţuanţi kan si hna. Kan duhbik mi cu Ralhrang tei zau in zalennak le daihnak Ni ceu tlanzaunak asi ko caah na sining na thapmi kha a dikmi dothlennak ah thap law a ţhabik mi lam kha i thim hna u sih. Ralhrang kan tei hlan ah kan dothlennak a zangder in a tluk sual nak hngalo one budget, under one command timi lamthluan pakhat ah nawlpeknak pakhat tang in kalnak lam kawl hna usih.

CDF 5000, 10000 nan um cu a ţhatuk i lawmh zong a um i upatnak zong kan pekhna nain cansau rauh lo in le awlzang deuh in kan ral asi mi Ralhrang kan tei khawhnak hnga hriamnam tlaih in dothlennak lampi na zawhko ahcun CDF ah hriam reprai lo in ramtang na um lennak cha cun CNA ah lut lawlaw ko. Pasal nusal ţha nasi bantuk in CNA na um ruangah na ţhi tuan hlei lailo i CDF na si longah na him deuh hlei lailo (Ralhrang doh taktak ding le miphun le ram caah na nunnak le sining thap taktak naa timhko ahcun).

Adonghnak ah 2022 ah kan ral pa ralhrang tei nakding lam cu hriamtlai phu tampi dir le milu tam liangluang in hriam reprai lo he ramtang ah um lengmang kha silo in a fekmi le ningcang tein kalpi mi le sullam tein dothlennak a tuahmi a ţhawngmi hriamtlai bu pakhat serchuah in kan thazang ruahnak le sining kha cuka ahcun bunghdih kha asi. Credit: Peng Hlawnceu