Kachin, Chin, Kaya le KNU Tatmaha (5) ah, Ralhrang nih thazang tamtukin, an kan namh hi!
Milurel 1% Nih Ukpen Zungzal Mi Kawlram Asi: PG(89)
==========
Kawlram Milurel hi (57) Millions asicang. Ralhrang Rallokap hi 450000 asi. Palik, Meithat phu, tbk fonh dih relmi asi. Pituhsit thazang hi 50000 asi. Cu caah, Kawl Rallokap thazang hi 500000 kan ti tawn. 0.8% asi nain 1% ti piak ko usih. Tatma 10 telin Ke ralkap thazang hi 130000 asi. Raltuknak Vanlawng hi (60) leng an ngei.
1% hmanh a tling lomi nih Ralhrang uknak in uk zungzal hi, Pasal asimi poah nih tuak cio cang usih. MAH minung si hi, Chan nih a kaltak mi, Lungchan minung nansi ko. Chin GZ ralkapbu lei ah Ṭanh lomi vialte zong, zeihlei hlah. CDF thangchiattu, Mualphotu le cu hna minung vialte, nan i palh bak ko dakaw. Kan bawmh khawh hna lo ahcun, kaa cip aṭhabik. Na safe ve nak hnga.
Kawlram ah Pengkulh (330) aum. Pengkulh (1) he Ral aadoh ding mi Rallokap hi (1515) lawng asi (500000 in tuak ahcun). Ke Rallokap (130000 in tuak ahcun), Pengkulh (1) he aatuk ding mi Rallokap zat cu (394) ansi. Athih ciami relchih ahcun (200) hrawng lawng asi lai.
Aruang tampi ruangah voi voi khat in kan namh khawh hna lo caah, Kachin, Chin, Kaya le KNU Tatmaha (5) ah, Rallokap nih thazang tamtukin, an kan namh hi asi. Rakhine, Shan, Mon, Wah (UWSA), tbk nih MAH an doh ve lo. Chin he ramri velchum Sakai le Makui ramṭhen lawng nih, Chin btkin, biatak tein, ral andoh ve. Kalay Kabaw Gangaw Ṭhilin cu: Chin Miphun umnak asi caah, Biatak tein ral an thawh ve. Kawlrawn hmun tampi cu Phiangkum raldohnak phunglam an hmang rih.
Chinram ah, Mara Army hi MAH an doh ve lo. ZRA btk an si ahcun a poi tak tak ko lai. Mara upa nih ṭha tein cawnpiak a herh mi Mara Army ansi. ZRA cu MAH lei ah 100% an ṭanh cang. CDF Mara hi, MAH andoh can a tlai tuk deuh. An khul a nuar ngai ngai. Thanhca deuh in ṭan an lak. Aruang tampi ruangah asilai. Raldoh awk ah thilri an ngeihlo asi khawh men. Konglam dang zong aum kho.
Ram 140 ah Kawlram Rallokap dirhmun hi (38nk) asi. CDF, PDF nih level (39nk) ah, an ṭhumh cang hna (2022 kum ah). Sifah bik ram asiko na tein, Rampi phaisa relcawklo in, Hriamnam relcawklo an cawk (NLD chan telin). Cucu Mipi thahnak ah an hmang zuur ko. Poi tak tak khi asiko. Kel Rallokap, Vanlawng Rallokap, Ti Rallokap he tiah, Hriamtling, Chanthar hriam Ṭha Ṭha, IT hriam tiang aa ngeihmi MAH I Rallokap an siko nain, Lai Meithal le Puahceh aa tlaih mi CDF, PDF an tei ti hna lo.
Rallokap thazang le Level, a zawrnak hi anmah nakin Raltuknak vanlawng a ngeih deuh mi an um ruangah asibik. Cucaah MAH nih, Raltuknak Vanlawng hi cawk an i timh rih. Mipi cu tirawl lo le Covid rai in thih dih hna seh ati ko cang. A luat rihmi Mipi thahnak caah, MAH nih, cawk aatimh Jet Fighters asi. Biak Inn, Krifabu Inn, Mipi Inn le Khua khanghnak caah a hmang fawn lai. Jet Fighter an I ngeihmi 1-2 atam deuh ah Rallokap thazang azawr tiah MAH te nih an zumh fawn. Hlan ah Raltuknak Vanlawng hi (60) lawng an ngei. MAH chan ah, 175 – 180 an ngeih cang. Cawk aa timh rih caah 200 a phan khawh men.
1958 ah Innhngak Ni Vung Cozah akai ri in, 1963, 1988, 2021 ah tiah Rallokap nih Hranhram in Uknak an lak cang. Mipi nih Hriamnam loin, an doh ko hna nain, Meithal in ram cu, dai tein an uk khawh. 2021 Uknak lak caan ahcun Mipi nih akaa kip le phunzakip in kan dohhna. Kawlram le Leicung tuanbia ah aum ballo mi, CDF, PDF a hung um. MAH nih rampi cu zalon tein a uk khawh tilo. CDF, PDF um hmun le a zumh lomi hmunhma poah poah cu a lamkip in a hrawk i, an urhkhangh dih.
Jet fighters tiang in an kan kah. A fak bik mi hremhnak in, CDF, PDF a ṭhawnnak hmunhma vialte cu, hremh kansi. Thantlang telin, Chinram ah MAH thiltuah mi hi cohlan awk ah a har nain, Theory ning incun, CDF nih kan tei tinak asi. Mipi an lungfak sehlaw, an lung dong cikcek seh, cu hnu ah ka cohlan hna seh, timi MAH i Ceihngia le zawng zia asi. Cucu MP aa cuh balmi le MP cheuh khat nih an i zumh. Khuaruahhar minung bak an siko. Thluak nan ngeihlo ti ah le an ngeih fawn ṭung. Lautlau fapa ah an I ch siam ve cang. Pialsual Krifa btk ansi ko lo maw!
MAH le CDF, CNA mualphotu pawl nih tuak awk ah an philh diam mi cu: Ral he aa pehtlaih mi le Pehtlaih lomi he, rallokap nih an kan hremh i, an kan that cuahmah, mipi ngeihchia chawva le nunnak kha, humhim in khumzualtu ansi nain, hrawktu, firtu, thahnawntu ansi lehlam.
Geneva law le Nuhrin covo an buar tuk palia, Helicopters le Jet Fighters in an hmuh mi poah poah an kahthat, an urhkhangh, an hrawk dih cikcek ko, Crimes Against Humanity, War Crimes asi, tbk vialte hi, CDF, CNA a thangchiat tu nih nantuak bang lomi asi. Cucaah MAH lei ah Dr. Andrew bang in, phethuh lo tein a ṭanh na, a thli tein a ṭanhna, CDF a soisel I a thlak na, tbkin Fimcuh le Credit cuh in khua nan sa cio hna.
Salai Phete le Aminung phu nih nan hngalh rih lomi cu: CDF, PDF hi um hlah sehlaw, MAH le Rallokap nih Kawlram an uk khawh nak hi a hlan tuk cang tihi asi. Ningzah nan hngalh lo ahcun biaholh le capar thlah ko rih. Credit: Saya H. Rung Kaw