Falam Khua Kahdohnak Ah CDF-KKG Ralkap Pakhat Nunnak Liam; Mipi 3 Hliam An Tuar
=========
Falam khua SAC ralhrang sakhan cu August 12 zing suimilam 1:00-2:00 kar ah Chin ralkap CNA nih an kah hna tiah theih a si. SAC ralhrang hriamnam chiahnak le gate hngah nak an kah hi a si. Ralhrang lei Commander pakhat hliam a tuar pin ah hriamnam cheukhat zong an lak. Hi kahdonak ah aa telve mi CDF-KKG in minung pakhat a nunnak liam.
“SAC ralhrang sakhan an kah mi cu kan cohlan ko, a si nain tualchung hriamtlai theihter nak an kan tuah lo mi kongah kan lung a tha hrim lo”tiah CNDF Defense Secretary Pa Biak nih a chim.
Hi kahdohnak ruang ah SAC ralhrang lei nih Falam khua pawngkam ah hriamngan an kahnak in Sunthla khua chungkhar hna minung 3, kum 18, kum 40 le kum 10 mi hliam an tuar tiah Zalen Media nih a langh ter.
Falam Kahdohnak Ah CDF KKG Ralkap Pakhat Nunnak A Liam. Chin ramkulh, Falam SAC ralkap khah lah yiah 268 battalion cu CNA nih tuzing August 12, deilei suimilam 1:00 ah an va kah hna i kahdohnak ah Chin ralkap nih hriamnam zong an laak khawh pinah SAC ralkap commander pa hliam a tuar. Kahdohnak chung ah CNA he ṭangṭi CDF KKG ralkap pakhat a nunnak a liam, tiah Zalen nih a ṭial.
CNDF runvennak lei secretary Pabiak nih cun, “SAC ralkap sakhan an va kaihnawh hi a ṭha ko, asinain tualchung hriamtlai phu sin ah chimhchawnhnak le thawngthanhnak a um lo caah kan lung a ṭha lo,” tiah Zalen ah a chim.
Nihin August 12, khuadei hnu ah khah lah yiah 268 battalion um SAC ralkap nih Falam khua kiangkap ah duhtawk in hriamngan an kah ruangah Sunthla khua chungkhar pakhat simi – kum 40 tluk hringtu nu Pi Hrang Lian Hluai, a fapa kum 18 tluk Biak Thawng Mang le a fanu kum 10 ngakchia Ram Tluan Par cu hliam an tuar. Zinglei suimilam 11:00 hrawngah SAC ralkap nih Falam-Hakha lampi um Ramthlo khua cu raltuknak vanlawng pakhat in bomb a thlak, tiah Zalen nih a ṭial.
Lung a hmui ko, mipi ralkap hna an thazang a cak chin lengmang ti a lang, khahlan ahcun defensive in a ttang tawn mi kha tu ahcun offensive lei ah an va inmer kho deuh cang.Cupinah khuapi chung ralhrang camp kah hi thil awllo tukmi a si na in a tu ahcun hmun dangdang cio zongah khawpi chung ralhrang camp va kah hi a um len cang hih.
India Nih Mizoram Ram Le Myanmar Ram Tlanglawng Lam Tuahding In Thawngthanhnak A Tuah! Myanmar ram nih kum caan saupi a hngah mi Sittwe tilawng dinhnak onnak a tuah hnu ah India tlanglawng Department nih Myanmar le Mizoram karlak tlanglawnglam tuah ding in thawngthanhnak a tuah tiah Mizzima Daily nih a langhter.
Myanmar ramri he naihnak Mizoram Aizawl – Zorinpui in Habitchuwa tiang 223Km tlanglawng lam tuahnak ding ah tlanglawng lam a sau le a kalnak ding vialte mengtung tah a si dih cang India tlanglawng department lei nih an chim. Cun project pi aa lim ahcun Nepal ram le Bhutan ram ca zong ah santlainak tampi a chuah pi lai tiah an chim.
Cu tlanglawng lam thar hi India ram le Myanmar ram komh in project pi a si mi Kaladan_Multi-Modal Kaladan Multi-Modal Transit Transport Project (KMTTP) he ṭuanrel ṭi ding a si lai. India le Myanmar ram nih 2008 April 2 ah Kaladan Multi-Modal Transit Transport Project (KMMTTP) tiah min thang taktak mi project hi min an rak thut. Kaladan Multi-modal Transit Transport Project hi an ram ah harnak tampi a um caah cu harnak cu tlianter khawh nakhnga India cozah nih ruahnak a chuah mi a si.
Tinh mi cu: (1) India ram rili tilawng dinhnak Kolkatta le Myanmar ram tilawng dinhnak Sittwe tilawng dinhnak peh ding; (2) Sittwe in Paletwa tiang Tipi thuk deuh in tuah le kauh deuh ding; (3) Paletwa tilawng dinhnak a thar in sak ding, (4) Paletwa in Lawngtlai (Mizoram) tiang highway cawh i India nichuah chaklei ramkulh 7 chung ah fawi deuh in, pehtlaihnak tuah ding hi, India cozah tinh mi a si.
Hi nichuahlei ramkulh pa 7 hi rili he an i hlat tuk. Hi ram 7 nih thilri tam bik an laknak cu Kolkata a si. Kolkatta in Mizoram le Tripura ramkulh te hna phak nak ding ahcun Bangladesh nih a kham caah, phihlik khengtlang vel in i vel i phak a hau. Cucaah caan, tangka tamtuk a hlei in a dih.
Atu Kolkatta in Sittwe lei in kal ahcun a tlawm bik ah km 1,328 in lam a tawi deuh lai ti a si. Cucaah Kaladan Project hi an lim ahcun, India ram minung nih caan, tangka le buaibai ah tam tuk an miak ding a si. Cun hi ramkulh 7 hi Bangladesh ram nih India ram a lai zawn in a chah dengmang hna. Kolkatta in Assam le Mizoram lei kal duh tik ah, a bi tuk mi Siliguri ti mi hmunhma te kha, tlanglawng nih a pal peng a hau.
Cuti vel cu a rak har tuk caah, India cozah nih hin Bangladesh hi, Chittagong Port hman in cuticun Tripura le Mizoram lei in kalnak nawl hi a rak hal lengmang nain Bangladesh nih a rak duh hrimhrim lo. Cucaah, India ni chuahlei ramkulh thilri phorhtlunnak ding ah, Kaladan Project cu an tuahnak a si.
Hi nichuah chaklei ramkulh 7 hna cu: Tripura, Mizoram, Manipur, Meghalaya, Nagaland, Assam le Arunachal Pradesh ti mi ramkulh 7 hna hi rili he an i hlat tuk caah, hi ram hna thilri fawi deuh in phorhtlun khawhnak ah aa tinh mi a si. Cun Myanmar-India cawkzuarhnak zong karhter deuh kha an i tinh.
India timh mi project hi ASEAN ram kip ah an business luhter kho ding in timh tuahnak a ngei i, 623Km tlanglam a sau mi India- Myanmar le Bay of Bengal 725Km a sau mi tilam vialte tlaih aa timh hi a si ko.
KMTTP tilam project ah Myanmar ram Sittwe in Kaladan tiva in tlanglam lei kal in Myanmar nitlak lei a um mi Paletwa tiang pehtlainak lam a tuah lai. Paletwa in Mizoram chung Zorinpui khua tiang 62km motor lam pehtlainak lam a tuah lai. Zorinpui khua le Aizawl tiang 110 km motor lam zong an tuah lio pi a si. Mah lam pi ah tlanglawng lam zong an tuah chih. Zorinpui zong check gate pakhat an tuah cang.
KMTTP project hlei ah Bay of Bengal Initiative for Multi-Sectoral Technical and Economic Cooperation (BIMSTEC) project aa simi India-Myanmar-Thailand ram 3 project zong 70% a dih cang i a ruah hlan ah aa lim dih cang lai. Mah ram 3 High way lampi hi Vietnam ram le Laos ram tiang peh ding in timhtuahnak an ngei. Credit: The Chinland Post