Burma rampi huap in cun, Joint Command hi One command nak in a tha deuh ko lai!
=======
US ralkap pi ah Command 7 (seven commands) hna cu “Geographical” timi umnak hmunhma zawn hoih in command chiah asi. A tangmi 4 hna cu Functional commands an si hna. Command pakhat cio hi CCDR timi combatant commander hna pakhat cio nih ahruai hna. Hi commander (CCDR) hna cu Four Stars General timi an liang ah arfi 4 benh mi ralbawi hna an si.
US ralkap ah nawl ngeihnak “Military command authority” phun 4 a um. (1). COCOM – Combatant Command. Mah hu raldohnak Operation ca bak ah hman asi. Unitary control an hman. Cucu tu lio Chin revolution ah CJDC bntk asi ti khawh asi. Mah vial hin aza lo.
(2). ADCON – Administrative Command Control asi. Zungrian lei asi. Budget le ralkap kar ah biaceihnak displine ipeknak tbtk. Mah hi a um lo ahcun, ral doh pah in an mah le mah ralkap hna thihdan an i pe salam lai i, an thin hun deuh ah an mah le mah an i nawng lai. Kin ciah dai thlan ruang hna ah thilaknin an i kap lai.
(3). OPCON – Operational Control of command – Supply caah asi. Hriam le riahcaw i chanh chin, i pelchin nak nawl AFSBs ti zong ah auh asi. (4). TACON – Tactical control ti asi. Byuhaa asi. Tactic le strategy pawl control nak asi.
OPCON hi can tawi caah ral heintuk tik ah a herhbau le supply pek ding ruah deuh asi i. TACON cu caansau caah a herhmi thikzalh cianak le tactic sercia nak vialte asi. Kawlram khi One command an hman ko rua. Ngaite tiah cun One command cu “single point of failure” a um. Ralbawi luzik kha sniper in an kah ahcun cu ralkao cu a pur riangmang khomi asi. Command le Military branch cu a tam lengluang ko. Asinain, “Cozah” pakhat timi Government pakhat tang a um poh cun, Join command khawj viar an si.
Vawlei cung ah raldo a cak cem tiah nihin ah kan hmuhmi cu NATO asi. NATO nih hin “Joint command” operation hi a hman. One command a hmang lo. Ram khat cio commander tu kha an i pentlai i, ti khan ral an tuk. Second World War i Allies pawl kha Joint command an rak hman i ral an tei khawh ko.
Burma rampi huap in cun, Joint Command hi One command nak in a tha deuh ko lai, Practical zong asi deuh. KIA le KNU nih NUG ralkap tang an one command tang ah ral tuk ding ti cu asi kho lomi asi lai. Thazaang le sining aa thlau tukmi ralkap bu then tampi, miphun tam pi kha one command tang ah “Federal Army” tbtk um ding cu- tulio dothlennak caah Kawlram huap in cun a si kho lomi asi.
Mah hi pomning hi tam pi nih chim an hmang- US he tah chunh ding kan si lo tihi…. tahchun mi asi lo i zohchunh awk cu an si. Vawleicung democracy cawn ah cun US democracy le Federal zoh chih lo ahcun a tling kho lo. Ral tuknak zong ah US le NaTO te an i serning le umtuning zoh chih peng awk asi.
Federal democracy uar ah cun Joint command uar deuh a herh – dictatorship style le puahceh in ral doh chan asi ti lo i, thlen i thancho aherh i cu thancho ding ca zong ah zoh chunh talkmi ram le system hna kan zoh chunh awk asi. US le Chin cu kan i dang tuk tiah i phet ding si lo in theihtlei – knowledge is powerful ti asi. Thiltha cawn awk thami cu tampi i cawn khawj zat i cawn atha bik ko. Credit: Peter Biak