India Ram I Aa Dormi Ralzam Hna Caah NUG Nih Cathanh A Chuah
==================
Myanmar ram buainak ruang le mah himnak ding caah India ram i aa dor mi, Myanmar mi hna nih a tanglei langhtermi hna hi zulh cio ding a si lai, tiah NUG nih nawlnak cathanh a chuah. 1) India ah ralzaam dirhmun in aa dor mi, Myanmar mi hna nih India ram uknak, nawlngeihnak(sovereignty) le rampi mui chiatternak a chuahter khotu hna cu hrial ding.
2) Mah umnak ramkulh chung ah ramkhel lei le uknak i ṭhithruainak kong ah i thlak lo ding. 3) Phungning loin rithaisii le ramsa cawk/zuarh le phorh tibantuk hrial ding. 4) Mah umnak khua, sang le veng mipi hna he rualrem tein um ding. Khua/sang nih a ngeihmi zatlang nun le biaknak felfai tein zulh ding.
5) Myanmar ram mi sinak in zatlang nunphung ah harnak na ton sual ahcun nangmah he aa naih biknak Myanmar hluttaw palai, zatlang nun zohkhenhtu phu in ṭuanvongeitu hna sin ah chimhruahnak na ngeih lai i, a herh ahcun ramdang lei vuanci sin ah pehtlaihnak tuah ding.
6) Myanmar hluttaw palai hna le zatlang nun zohkhenhtu phu hna zong nih hi nawlnak cathanh chuahmi hi ralzaam dirhmun a phan mi hna sin ah theihternak tuah ding in kan in nawl hna, tiah NUG, Ministry of Foreign Affairs nih June 15, 2023 ah cathanh a chuah.
2023 January in May thla dih tiang ah SAC ralkap nih inn 21,353 an khangh cang, tiah Data For Myanmar cazin ning in theih a si. SAC ralkap nih thla 5 chung lawng ah an khanghmi hi kum 2021 chung an khanghmi inn nakin a let 11 in a tam deuh.
2023 January – May thla tiang ah Sagaing ramṭhen ah inn 16,636, Magway ramṭhen ah inn 1,840, Chin ramkulh ah inn 164 an khangh i, Rakhine ramkulh le Shan ramkulh chaklei lawng a him. Sagaing ramṭhen, Magway ramṭhen le Chin ramkulh hi SAC ralkap nih nawlngeihnak an laak hnu in 2023 May thla tiang ah inn an khangh a tam biknak ramṭhen le ramkulh an si. Asinain SAC lei nih cun ‘tualchung mi innlo kan khang hrimhrim lo’ tiin an i pheh ve.
Nigeria ram ah ṭhitum puai zawh ding in kal aa tim mi hna a phortu tilawng pakhat cu aa let i tilawng chung cuang mi za reng lo an nunnak a liam, tiah theih a si. Cawnnikhat ni zingka teah Kwara ramkulh, Pategi district chung i a luang mi Niger tiva ah, lawng cu aa let, tiah palik in chimnak nawlngeitu Okasanmi Ajayi nih a chim.
June 14, zaan tiang cazin ning ah minung 144 nak tlawmlo cu chanh khawh an si nain, nunnak a liam mi 103 an um pinah a tlau mi hi zeimawzat an um rih. Cu chung ah cun ngakchia tampi an i tel, tiah theih a si. Tilawng nih cun minung zeizatdah a phorh hna ti cu fiang tein theih khawh a si rih lo. Tilawng aa leh ruangah nunnak liam mi le a tlau mi hi atu langhtermi cazin nak in an tam deuh kho, tiah bawmhchanh lei ṭuanvo ngeitu hna nih cun an zumh.
Mit hmutu hna nih an chim ning ah cun tilawng cu ṭhen hnih ah i ṭhen in aa let i ti chung ah a pil, tiah an chim.
Nigeria ramri ah hin hriamtlai phu an hran ngai caah ramchung mi tam deuh nih cun vawlei lam cu hrial in ti lam an hman deuh tawn, ti a si.
Ti lam cu hman tuk a si ko nain an hmanmi tilawng hna cu sersiam le remh an si lo caah an rop ngai hna pin ah minung tam tuk a phorh tawn hna caah canghsualnak a chuak pah tawn. A luancia 2021 May lio zong ah hika Niger tiva ṭhiam ah hin lawng pakhat a rak pil i, minung 160 hrawng nunnak a liam, tiah The Guardian nih a ṭial.