Vawlei cung ram daihnak hi UNO nakin US le NATO kut ah um deuh ko rua!
Tawnchukcho: Vawlei cung ram daihnak hi UNO nakin US le NATO kut ah um deuh ko rua
=======
Vawlei cung ah ram nganbik le ram thawngbik pakhat a rak simi le America (US) he zong nang maw kei maw tiah lentecelhnak (Olympics) ah siseh, hriamnam ah siseh, vancung uknak (Space administration) ah siseh a rak i ngir pengmi Soviet Union siloah USSR (Union of Soviet Socialist Republic) rampi cu kum 1991 ah a rak i cheu dih. Mah hnu cun US (America) cu zuamcawhtu a ngei ti lo i Super Power sinak buan a rak co.
Vawlei cung ralpi pahnihnak (Second World War) lio ahcun USSR (atu Russia) le US telh in nitlak lei Europe ram hna cu hawikom tha an rak si. Hmunkhat te ah vawlei cung ralpi a rak thoktu Nazi (Hitler) an rak doh ti. Sinain ralpi a dih hnu ah nichuah lei Europe ram hna cu Communist uknak lei ah Russia nih a rak kalpi thluahmah hna. Cutikah nitlak lei Europe ram pawl cu thinphang in an rak um.
Europe ram nitlak lei ah Communist uknak a karh lonak ding le Soviet Union tukdennak in an i runven khawhnak ding ah US hruainak in NATO (North Atlantic Treaty Organziation) cu 1949 ah an rak dirh. Hi NATO biahrennak ah a biapibikmi cu “hi chung ah aa telmi ram pakhat kha hriamnam in an rak tuk ahcun kan dihlak in a kan tuk asi” timi hi asi. NATO ahhin US le Canada telh Europe ram 27 reng lo an i tel. NATO min a voikhatnak ral an rak tuk hi 1995 le 1998 ah a rak si i Yugoslavia (Bosnia) ram an rak thuat.
Ukrain ram hi a hlan ah Soviet Union (USSR) chung ummi a rak si bal. Nain Soviet ram aa cheu dih hnu in a mah tein a dirmi a hung si. 2013 November thla ah Ukrain mipi buainak faak tuk in a rak chuak. Mah lio i cozah tlaitu hi Russia a rak uartu an rak si. Russia duh lotu mipi nih cozah cu February 2014 ah an rak thlak khawh i President le cozah lutlai cheukhat zong Russia ah an rak zaam. Mah hnu cun Russia le Ukrain pehtlaihnak a chia chin lengmang. A zaammi an President nih Russia cu Ukrain tuk ding in a rak forh hna. Caan tlawmpal ah Russia nih Ukrain ram fonghlei Crimea cu a laak colh.
Ukrain hi NATO ah a lut sual lai ti hi Russia nih duh lobikmi le a phan bikmi asi. Cucaah NATO ram pawl cu Russia nih Ukrain hi NATO chungtel siter lo ding in a forh peng hna. A luancia January thla hrawng khan Russia nih a ral kap ting khat reng lo, raltuknak hriamnam tling khitkhat he Ukrain ramri ah a chiah hna. Ukrain ram mipi cu lungrethei le thinphang in an um.
NATO ram cheukhat (US, Canada le Uk tibantuk) nih Ukrain cu aa runvennak caah hriamnam an kuat hna. NATO chungtel ram hna caah Russia hi thinphang asi caah US nih a ralkap, hriamnam le vawlei cung ral tuknak vanlawng lakah a thabik le tihnungbik F-35 pawl cu Poland ram ah ready in a chiah hna. UK Prime Minister Boris Johnson nih cun Ralpi pahnihnak hnu ah Europe ram ah ral nganpi a tho than lai hi teh tiah ralrinnak a pek hna.
US President hlun Donald Trump cu kan hnu ah Russia le Ukrain kong ah Fox News nih bia an hal i President si rih ning law cu Tuluk le Russia hi mah tluk in an ngamh a sang lai lo tiah a chim. Zeikhom si ah vawlei cung daihnak hi UNO nakin US le NATO kut ah aa hngat deuhmi asi caah zeitindah Russia daihter khawhnak ding lam an kawl kho lai maw ti tu zoh ko ne hna uhsih. Ral thawh hi cu minung nunnak tampi a liam pin ah mipi harsatnak le temtuarnak a chuahtertu asi caah hrial khawh ahcun a thabik ko hnga mu. Credit: Ceumi Lian