Tutan ICJ Biaceihnak Ah Daw Aung San Suu Kyi A Luat Lai Maw?
Tutan ICJ Biaceihnak Ah DASSK A Luat Lai Maw? PG(90)
=========
Dantat Duhmi cu MAH, Soe Win telin Ralbawi (6) ansi. Pumpak in, ICJ ah, Tazacuai khawh asilo caah Kawlram min in Tazacuai ansi. Rohingya Miphun caah Gambia ram a dir ve. Tutan Biaceihnak ah MAH a sung ahcun, i lawm thlu ding ah laklawh ngai in kan um hnga. A chan cu: Rohingya Cihmihnak aathawk lio, Ram hruaitu le Luban cu dantat chih or Sual phawt chih or Mualpho chih asi hnga!
DASSK, Tamada U Win Myint le Tamada U Htin Kyaw cu sual phawt chih ansi lai. MAH te hi Responsibility (တာဝန်ယူမှု) asi i, DASSK te hi Accountability (တာဝန်ခံမှု) asi ve. MAH le Rallokap bawizik rual kong ruah ah, Sung cikcek hna seh, ti kha, cite a liak mi poah nih duh asi. Hri tlai colh hna seh, Thih colh hna seh ti kha duh cio mi asi. Kanpi Suh kong ruah ah, kawlram nih a tei hrim hrim a herh fawn. Mipi cu Sobul le Cengceh karlak um in khuasa bak asiko. Mipi cu Uite ekchuak ko kan lawh cang.
2020 January 23 ah ICJ biachah ning in Kawlram nih an zulh maw zulh lo; an tling ter maw tlinter lo; timi lawng an zohṭhan lai. MAH Cozah an kal ahcun an hlawhtlin ternak kong an chimh lai. MAH Uknak lak loin, DASSK akal zong ah, cu tho tho. An i phisin khawh ah cun, an i hlipphuah ve lai.
ICJ biachah ning in an hlawhtlin ter lo ahcun; UNSC kut ah ap asi lai. UNSC nih a herh ning in ṭuanvo an lak lai. ICC zong rian a pek khawh ve.
ICJ Biachahmi (4) cu: (1) ဘင်ဂါလီမျိုးနွယ်စုတွေအပေါ် ထိခိုက်မှု မရှိစေရန် မြန်မာမစိုးရက အစွမ်းရှိသမျှ ကာကွယ်ပေးရန်။ Bengali Miphun cungah harsatnak pelte hmanh peklo dingin, Kawlram cozah nih, khumzual ding. (2) တပ်မတော်အပါအဝင် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းတွေက ဘင်ဂါလီတွေအပေါ် ရန်ပြုတိုက်ခိုက်တာမျိုး မရှိတာ သေချာအောင် မြန်မာအစိုးရက တာဝန်ယူ ဆောင်ရွက်ရန်။ Rallokap siseh, Hriamtlai dang sihna seh, Bengali huatnak le ralnak pelte hmanh umter lo dingin Kawl Cozah nih ṭuanvo lak ding.
(3) ဘင်ဂါလီ ပြသနာနဲ့ပတ်သက်သေ သက်သေ အထောက်အထားများ အဖျက်ဆီးဖို့ နဲ့ မပျောက်ပျက်အောင် ထိန်းသိမ်း စောင့်ရှောက်ရန်။ Tehte thilri vialte hrawk lo ding, tlawttlau ter lo ding in nan chiah lai. (4) မြန်မာအစိုးရရဲ့ ဆောင်ရွက်ချက်များကို ၄လအတွင်း အစီရင်ခံစာ တင်သွင်းဖို့၊ အမှုနဲ့ပတ်သင်လို့ အပြီးသတ် အမိန့်မချခင် အတောအတွင်း ၆ လ တစ်ကြိမ် ပုံမှန် အစီရင်ခံရန်။ ICJ biachan ning in kan ṭuan ko timi thla 4 hnu ah cachiah ding, biachahnak ngai ngai kan ngeih khawh hlanlo thla (6) dan voi(1), pello tein Report ṭial ding.
DASSK nih a khumzual hna lio ah khan: Genocide Intent timi in Gambia lei nih bia an tuah, Geneva Genocide Law um Biafang le Article ning in. DASSK nih Genocide timi Cihmihnak cu asi khawh ko. Nain Intent timi timh ciammam tein kan tuah hrim hrim lo tiah a elh hna i, a tei dengmang hna. Tutan zong hi, Intent timi Timh ciammam tein tuahmi asilo tiah Tehte an langhter khawh ahcun Kawlram nih a tei lai. Gambia lei nih, Genocide Intent asiko timi Tehte langhter hi thil fawi asilo. Moral timi lungthin le lungput lei thil asi caah Tehte chuahpi a har lai.
Tutan ICJ kal awk ah NUG lei (U Kyaw Moe Tun) nih minung a thimh hna i ICJ a kuat hna. ICJ nih an cohlan ti asi. MAH Cozah zong nih mi an i thimh ve cang lai. An phu hnih in maw an cohlan lai; phukhat dah timi a fiang rih lo. MAK Cozah cu DASSK keneh in kalin zulh dawh ansi. NUG akal ahcun, Genocide Intent asinak le ICJ biachahmi a hlawhtlin lonak lei tu ah, an chimhrel ve lai. Gambia bia hla cohlan in hlawhtlin ter asilai caah, MAH le Ralbawizik hna dantat colh asi ve hnga. Nain DASSK umnak thuh btkin le a mualpho ter btk asilai caah, NUG nih an ngamh hnga maw timi belte tuak ngai ngai a herh.
Kanpi Suh nih, Nation Reconciliation timi Theory in kumm(5) chung a kal. Tlangcung mi le Federal hnu a chit. Democracy hmanh a tlinter kho lo. Rule Of Law zong um bak hlah. Rallokap an lung an i thlen phum hnga maw tiah, I rualrem ṭhannak timi Theory in a kal. Rallokap an lung an ṭhumh i Kawlram cu letthal in thlen kha, Kanpi Suh Chunmang cu asi. DASSK hmanh nih a ti khawh lomi; Dr. Andrew Ngun Cung Lian nih aatimh ve mi hi cu: lih siloin hrawkhrawl deuh asiko. Ati khaw be laa loh. Ka zumh lo hrim.
NUG nih DASSK mithmai zoh bak loin, Rohingya lei ah 100% an ṭanh ahcun TEINAK Mangtara kan hmuh ve lai. NLD le DASSK nih Rohingya min an cohlan lo. Cucaah Biachahnak ah Bengali biafang hman asi. NUG nih Rohingya min an cohlan i Tlangcungmi Miphun pakhat ansi tiah an cohlan fawn. NLD le NUG cu 2021 June ah khan lam an i ṭhen cang tikhawh asi. MAH nih NLD Party cu phung ningin a nung rih ati nain, NUG / CRPH cu Ralhrang cazin ah a khumh hna. Rallokap he aa hawikomh i Agreement Sen athuhmi, NLD Luban le MP an tam tuk. Phyo Min Thein, Pu Zo Bawi, Pu Soe Htet, tbk an tamtuk ngamsam.
ICJ ah NUG cohlan in um sehlaw, MAH Cozah cohlan lo siseh tiah Thlacam cio ding in kan sawm hna. Mipi nih TEINAK kan hmuh cang lai. Paucan Dohthlennak zong a lamcan tawi deuh ve lai. Dr. Sa Sa nih 2022 ah kan tei lai ti asi nain, kum (5) ti asi ṭhan. Tipil petu Johan le Sung Sung Pa an lungdong bak cang. Khoihme ka phak lai kaa theih loh timi Miroling Pu Van Thang bia a tling anti cang.
Chin Gimrieve Pu Van Thang (Tleicia) cu, Saikel aa cawk hmasa lei asi ve. Saikel cit a cawn ve. Cik a thiam nain ṭum a thiam lo. Chukcho aa chok peng i an Inn a lawnh lengmang. An Innhmai a phak ah a ṭum hlei lo. A fale nih, kapa kaa hin kan inn asi an ti. Hnachet hlah uh, khoihme kaphak lai kaa theih loh, ati diam hna. Innpawng tlangval nih an dawi i an tlai ti asi. Khoika kan phak lai tiah kan hngalh khawh lomi, Paucan Dohthlennak hi, ICJ ah NUG an kalnak thawng in dih ve cang hram seh tiah thlacam buin. Credit: Saya H. Rung Kaw