Tun Myat Naing Nih AA Ralkap 6000 Cu Ralhrang Doh Dingin Hmunkip Ah A Kuat Cang Hna Timi Cu A Dik Lo!

Tun Myat Naing Nih AA Ralkap 6000 Cu Ralhrang Doh Dingin Hmunkip Ah A Kuat Cang Hna Timi Cu A Dik Lo!
===========
AA ralkap 6,000 cu ralhrang doh dingin hmunkip ah Twan Mrat Naing nih a kuat cang hna, timi bia a vun lar ngaimi hi biahmanlo si dawh asi!

Tuzing ka vun i thang cu Facebook cahmai kip ah AA lubik Twan Mrat Naing nih ralhrang doh dingin a ralkap minung 6,000 tluk a thlah cang hna, khawika hmun ah a kuat hna ti cu a chim lo, tiah lunghmui taktak in le thilthar taktak bantuk in Lai Online Media pawl nih an tial lulh.

Ka zum lo tuk colh i Media ka theihmi paoh ka kau dih I ka dothlat dih colh, an i chirhchan nan Asia Times zong cu ka kau dih cikcek. Cubantuk thawngpang cu ka hmu bak lo, a hnu ah zarh hnih luancio tluk deng ah Asia Time nih Twan Mrat Naing Interview an rak tuah lio i a chim mi kha lak riangmang in a ping in ca an Tial timi ka vun hmuh khawh.

January 18, 2022 lio ah Asia Times nih Twan Mrat Naing hitihin bia an rak hal “Zeitluk thazaang dah na ralkap pawl hi an si i Rakhine ram khi zeitluk kau dah nan control khawh cang?” Tiah bia an hal i a tawinak in hi tihin ka vun leh “Kum 2013 (an rak dirnak 2009 thokin) thokin nihin tiang ah 30,000 kan trained cang hna i zeimawzat an Kai cuahmah lio asi rih.

Training kaimi 70% cu raltuk ning cang thiam taktak mi le ralram ah kal kho an si i, kan ralkap minung 5000 in 6000 kar hi kan midang bawm dingin kan kuat hna i a tangmi cu ramchung caah ready tein kan chiah dih hna. Rakhine ram chaklei 60% cu kan control khawh i thlang lei zong tlawmte cu kan control khawh.

Khuapi cu thil tampi ruangah ralkap nih an control rih, timhlamhnak kan ngei cuahmah ko” tiah a chim (motor mong i but pah in a tawinak in ka vun leh). Cucaah AA nih ralhrang doh dingin ralkap 6,000 a thlah hna tiah tuzing i a paw ngaimi thawngpang hi biadik si dawh asi lo. Credit: Chelsea Bawi

Major-General Twan Mrat Naing le Asia Times Biaruahnak. Asia Times – AA nih Rakine ramkulh ca i aa ruahchanmi hi zalonnak maw a siloah Federal rampi chungin mah tein i uknak dah a si? Kawlram pi i hmailei aa sersiam laining hi tah zeitin na ruahchan? Twan Mrat Naing – Mah tein khuakhan lairelnak le uknak pen hi nationalism cawlcanghnak i a biapi bik tawhfung a si.

Ramkomh Kawlram hi Federal rampi kan ser khawh ahcun kanmah Rakhine nih kan i ruahchanmi ramkomh (Confederation) bu tluk tiang (nawlngeihnak ummi) a si le lo kha kan zoh ta hmasa a hau. Tlangcung mi kan unau pawl he lungrual tein umṭi kan duh ko nain a dikmi le dirhmun fek (Standard) a ngeimi ramkomh si ding kan tuak chih lo ahcun vawlei pumpi huap in chungtel kan si khawh ve nak hnga tuah cu kan mah rian a si hnga.

Asia Tumes – AA hi nan thazang zeizah dah a si? Rakhine ram hi tah zeitluk tiang dah nan tlaih khawh cang?
Tun Myat Naing – 2009 AA kan rak thokin a tu tiang ah hin ralkap 30,000 leng hi kan cawnpiak cang hna. Tlangtlaknak lei le technology lei a thiammi zong tampi kan ngeih rih ko hna. Ralkap 70% hrawng hi cu a faktukmi raltuknak a temhing ciami lawngte an si. Kan ṭanṭimi phu pawl sin ah hin 5,000 in 6,000 tiang ralkap kan thlah hna. A tangmi ralkap hi cu kan mah Rakhine ram chungah kan zamh hna.

Rakhine ram chaklei hi cu 60% hrawng kan tlaih khawh cang. Asinain, thlanglei kap hi cu kan thazang a der ngai rih. Cheukhat hmunhma hna ahcun AA ramri le Kawl ralkap ramri aa hlatkauh hi ri khiahawk a har ngaite. Kawl ralkap nih hin khuapi pawl hi a tlaih rih i ka khuakhannak (Strategy) a tlamtling ko timi tette caah kan mah lei hmunhma pawl hi a tlaihchihnak a ruang si. Asinain, hika hmunhma pawl ah a herh ningin kanmah nih tlangtlaknak kan tuah liopi a si ko. Tutiang ahcun, zuamcawhnak zong tampi a um rih.

Asia Times – Chin ramkulh chung i a ummi PDF pawl le Dothlennak he aa pehtlaimi phu pawl he tah nan i pehtlaihnak a ṭha maw? Tun Myat Naing – Tutiang ahcun zeiti chimtlak pehtlaihnak a um tuk rih lo.

Asia Times – Bangladesh hrambunh, Prothom Alo thawngzamhnak nih January thla 3 ah chuahmi tonbiaruahnak ah khan Muslim (Rohingya) mihphun i an nuhrin covo le rammi sinak covo ka dirpi ko tiah na ti. A si ahcun, Bangladesh ram um Rohingya Muslim ralzaam pawl rak kir ṭhannak kong le rammi an sinak nawl hi tah na hnatlakpi hna maw?

Tun Myat Naing – Rakhine ramkulh chung i a ummi pawl i an covo le rammi sinak nawl cu kan dirpi ko hna. Asinain, atulio ahcun ralzaam tamtuk an umnak hmun an kir ṭhan ahcun buaibainak a chuak khomi a si. Khoika umnak hmunhma poah kir cu mah duhthim tein a si ding si i vawleipi nih a tlangtlakmi phungning tein tuah a tha bik.

Rakhine mipi i a biapi bik buainak cu ralzaam pawl langhter duhnak “Rohingya” timi biafang hi a si. Rakhine miphun nih mah “Rohingya” biafang hi an cohlan duh lo lawng siloin an tuanbia nehnem a si tiah an i ruah. Mah mihphun pawl hi a hramthok tein um hmunhma a khuar cangmi an si. Mirang uknak chan lioah Muslim pawl hi a khuah khuah in an rak phan i chan tamtuk Rakhine ram ah an um cang a si ahcun rammi an si ko. Asinain, tette um le um lo kha hal awktlak pakhat a um i si.

Asia Times – Rakhine ram ah Muslim, Buddhist le Hindu remdai tein umṭi khawhnak ding ah an covo zeipawl dah a si?
Tun Myat Naing – Phunkhat le phunkhat kar ah buainak a chuahpi tawntu a lengmi pawl an um lo ahcun dai tein umṭi khawh a si ko lai. Bianabia kan lak a si ahcun, 1941-1942, 2019 kum atu karlak ah Miphun sinak, kokek thil chuahnak le atu bantukin a daimi zatlang (social) dirhmun voikhat te hmanh a rak um bal lo. Zatlang i entainak pawl a zor i a tak simi zatlang cawlcanghnak pawl zong hmuh khawh deuh a hun si. Mah pawl hi mithmuh kuttongh a simi thlennak asi caah hi bantuk thlennak pawl hi ramchung in kan thok a herh.

Asia Times – Rohingya Solidarity Organization (RSO) le Arakan Rohingya Salvation Army (ARSA) bantuk muslim phu pawl cungah tah zeitin na hmuhning si? Tun Myat Naing – Kanmah le mah phuhnih karah zeibantuk pehtlaihnak hmanh a um lo. Remkhel lein kan zoh ahcun ARSA nakin RSO hi a upa deuh. Asinain, ARSA hi cawlcanghnak tampi a ngei kho i pehtlaihnak zong a ṭha deuh. ARSA hi cu Rakhine ram chung i a ummi zatlang hruaitu hna le Bangladesh i a ummi ralzaam camp hruaitu hna pawl a tuk zong kha zapi theih a si ko. Muslim fimthiamnak lei a ngeimi cheukhat nih ARSA kha a hnulei tlai (ကြိုးကိုင်) in kan caanchia chungah miaknak an chuah.

Asia Times – Rakhine rampi i a pawngkam ram cu Bangladesh a si caah nawlngeitu pawl he nan i pehtlaihnak le ramri a rak lonhtu pawl (bianaah, Marma community le aa hlat deuhmi India) pawl sinah zeibantuk bia dah chim na duh?

Tun Myat Naing – Marma le Magh (The Mog of Tripura) pawl hi kanmah he (miphun khat) thi-khat tlangcungmi pawl an si ve. Kan cawlcanghning pawl hi ṭha tein an fiang i kan cungah zawnruahnak an ngei. Bangladesh nawlngeitu pawl he kan i pehtlaihnak hi cu a ṭha tuk zong a si lo i a chia tuk zong a si fawn lo. Bangladesh a cozah nih kanmah he pehtlaihnak caah a fiangmi phungning silo le a tak si lomi policy khuakhannak an ngei tiah theih a si lo.

Hmai ah kar khat hlan in ṭhanchoter le kan pahnih caah man a ngeimi pehtlaihnak ṭha a si hau. A biapi deuh rihmi cu raichia pi tawlrelnak, bawmhnak pek, ralzaam pawl zohkhennak le humhimnak he aa pehtlaimi buainak pawl tawlrel hi a si. Chawleh nak le a dangdang phun tampi kha kan pahnih mipi ṭhanchonak ca ruat bu tein kan i pehtlaihnak hi fehter chin a hau.

Asia Times – Rakhine ramkulh buainak le Kawlram pi daihnak a hmuh khawhnak hnga a dang ram a simi Tuluk le Japan i a teltumnak hi tah zeitluk in dah a biapit? Tuluk le America an khuakhanning zuamcawhnak hi zeidah a lawh? Tun Myat Naing – Theory in tuak cun a biapi tukmi teltumnak a si ko nain mithmuh kuttongh ahcun a buai ngai. Thlennak cu ramchung in tuah a hau i thlen khawhnak lam zong ramchung ah um deuh tiah kei ka mithmuh kuttongh a si. Kawlram sining cu tutiang a fiang lo. Cun, Tuluk le America zuamcawhnak hi cu kan mah caah santlaihnak a ngei lo i kan mah rian zong a si fawn lo. (Is not our concern).

Asia Times – A donghnak bikah, zeiruang bik le zeitik caan in dah Kawl ralkap le a central uknak hi hriamtlaih in doh dingah lungthlehnak na ngeih? Tun Myat Naing – Ramkhel lei aa ruang lomi le covo ngah khawhak ding caah Kawlram ah a thami ramkhel hmunhma a um lo. Kan covo hramhram in an kan chuttu sin ahcun kan duhmi a hal in hal ding a si lo timi kha ka dirhmun cu a si.

Kawl ralkap nih zeiti a ruah zong kha a poi ah ka chia lo. Kanmah kan van cu kanmah tein kan i sersiam ding a si. Kanmah tein kan ser lai i a miakmi thil kan hmuh ve lai. Keimah ka tinhmi cu Rakhine ram uknak nawl hi kanmah kutchung ah lak ṭhan in a dikfelmi le dirhmuh fek a ngeimi ramkhel dirhmun lak ṭhan hi a si. Credit: The Chinland Post