THANTLANG PENG CU CAKEI MEI A TLAI MI KAN SI CA AH ZAAM LO IN A DOH TU IN DOH USIH!
==========
“Peng dang zong an tuar ve ko. Cun an doh ve ko. Asinain Thantlang peng tluk in an tuar rih lo, an do rih lo” ti usihlaw bia dawh lo a lo men hnga. Cunak fiang deuh in chim ahcun “Thantlang peng cu cakei mei tlai dirhmun kan si” kan ti ah hin a fiang deuh lai i, a palh zong kan palh ka zum lo.
Zeicatiah Thantlang kan khua lipi an kan thio. Kan inn-lo an ciam dih. Kan tah bu le kan zaampah bu in nihin tiang chunzan mit cung tang chin lo in kan doh peng hna. Kan thi cuahmah nain kian bak lo in kan doh tualmal rih hna. Kan mitthli, kan thlanti le kan thisen a luang cuahmah nain cu nih a zaat lo ahcun a herh zat in kan nunnak zong kan pek tualmal rih—nizan nihin tiang in muh.
“A har ko, kan nunnak ca ah tih a nungtuk cang” ti kan hngal ko nain a pelte zong hnu kir kan tim rih lo. Asinain kan ca ah cun tih cu a nung ve hme teh! Cucaah cucu “Cakei mei tlaih” ti mi dirhmun a si.
Atu zong vutcaam le tlaangsaam buur ah aa tuah cang mi Thantlang khua roppi cu ngol lo in an van fuh tualmal ve ko khih! “Vutcaam ah pei a can dih cang ko cu…zeidah va runven cu a hau ti…kanmah kan himnak tu ruat cang ko usih” kan ti hnga maw?
Nai sai! Pa le pa, an ngamh i an kan fuh mi cu kan kianh hna awk a si lo. Kan zaamtaak hna awk zong a si lo. Zaamnak mit lawng kan au awk a si ti lo. A bik in patung no le tlangval nih cu lungput cu kan fian a herh ngaingai cang hih!
Kan hawi, kan unau Mizo cu kanmah bantuk in Vai (Kala) he kum saupi an rak i do. Atu zong an i do peng. Atu Meitei (Manipur) he an buai i doh hram an i thawk ve cang. Annih cu ral an doh ah an zaam bal lo. Ral ngeih ah an zaam an duh lo. A chuah in an chuak deuhdeuh.
Tutan Manipur ah an unau pawl (Mizo/Chin) mi an tuar mi dirkamhnak kong heh ti ah an aupi cuahmah mi zoh ah hngar an umtuk. An mifim Pu C. Chawngkunga nih cun “Kan unau Chinmi cu an ram a buai poh ah an zaam. An mifim, mithiam le thazaang tha mino hna tiang zaam lawng an rian. Ram dang tiang an zaam. Khi khi miphun le ram ca ah a tha bak lo mi a si. Kan i cawn lo awk a si khih!” tiah a chim.
Kannih cu, Thantlang peng Tio kam khua pawl ka kalnak khuami upa tampi nih “Thantlang nan kah tik ah cun hong kan chim ta te u, kan zaam manh lo sual lai” an kan ti. Ka lung a rawk ngai. Ral rat hlan in zeitin dah kan rak doh hna lai ti si lo in kan zaam manh lo sual lai tiin zaam lawng a bawh mi kan lungput ka hmuh tik ah a poi ngaingai.
Zaam hi a herh ve: Nunau le upa, tar le damlo mi hna cu a himnak hmun ah kan zaamter hna awk a si. Asinain mino, tlangval, nungak le patungno hna cu kan zaam awk a si lo. Khua kan hngah awk a si. Ral that chuah in hriam kan tlaih awk a si. Auto meithal theng ti a hau lo. Lai meithal zong kan hman awk a si. Kan patungno pawl sahraang hmai lawng ah maw kan ralthatnak kan langhter lai! Kan ram le miphun ca zong ah kan ralthatnak kan langhter a herh caan a si ne hi teh!
Atu lio dirhmun ah zaam kha kan rian a sibak ti lo hih! Atu lio hna i mino hna heh ti i zaam cu zoh a chia. Ningzak a si. Ralchiat zong a si ti lo. Ram le miphun dawt lo a si. Kan tih zong ah zaam lo in kan doh awk a si. Kan ram nih a kan dawtnak le a kan cawmnak kan cham caan a si! Kan tuarpi ve caan a si!
Ral nih an kan naih le an kan deet poh i kan zaam ne ah zeitin dah kan ram le kan khua cu kan ven khawh lai. “Ka thi sual lai” ti cun zeitin dah, zaam lo in nunnak a pe cia mi kan hawile vialte an hmai kan khah hna lai! Zaamtaak hna hlah usih!
Cucaah tutan ah “Hakha in Thantlang lei ah Ralhraang tamtuk an ra, Auto tlang an lak cang, Thantlang an phanh ahcun kan zaam dih a hau ko” tiin zaamnak khuakhan ah fim aa tim mi le hawi hmai ah a tli i hruaitu si hna kha, a ngaingai ti ahcun dothlennak thazaang a dertertu kan si kho men. A bik in khuakip mino hna khua fak deuh in ruat tuah hna usih! Ramleng lei pawl zong, dothlennak kong ceih ah cun bochantlak ngai si tung i, chungle, naule tlikzaam fial a thawng ngai mi pawl zong kha tha deuh in van kan ruahpi tuah u! Nan kan dirkamh taktak maw?
Kannih Thantlang cu Cakei mei kan i tlaih cang i “kan tih leh cu teh…” tiin kan thlah sual i kan zaam dih ahcun Thantlang khuapi kan hlum than ngam ti lai maw? Zaam lo in thisen le nunnak a pe cia mi kan fale le kan hawile vialte hna an hmai kan khaap hna lai maw?. Credit: Pa Pui