South Korea ah cun president nih kum 5 a ṭuan; ai thim ṭhan kho ti lo!

2022 South Korea Election…
========
Nihin hi South Korea ah President thimnak an tuah ni a si. President an ithim daan a dikciah cun ka van icinken thlu ve ti lo. Nain, an idemocracy dik bak ka tinak zawn cu, mi vialte nih an President caah thimfung an thlak. A tam cem nih tei si ko.

US ah cun, mipi popular vote in President ṭuan ngah lo. Biana ah, Hillary nih Trump cu mipi thimfung cun a rak tei nain, Electoral College ah Trump nih a rak tei. Kawlram kha cu kan president min hmanh kai cinken ti hna lo. Vei le vei pawl thim chommi si hna kaw; mipi thimmi an si loh.

South Korea ram i President an ithim caan ahkhin cun, an MP pawl khi cu an ihliah dih cang hna. Tikah, zei phu dah an Parliament cozah assembly ah a cak lai ti cu ai fiang cia tawn. Tutan ah cun, cozah ah Democratic ho (Blue) pawl nih an uah deuh ngai hna. Tulio an ram hruaitu Moon Jae-in timi pa cu Democratic a si.

South Korea ah cun president nih kum 5 a ṭuan; ai thim ṭhan kho ti lo. US phun nawn khin South Korea zong ah Democratic le Conservative ti in phu hnih khi biapi zungzal an si ve. Party lam cu an tor. An party cheukhat cu an pawt thulh an lo thulh. A hmun cem cu Democratic phu cu le Conservative phu cu an si.

Tutan President ca icuh dingin min ai rak petu pawl zong cu minung 14 bakte an si. Cu chungah minung 2 thimnak tuah hlanah an izukphiak. Nain, poll an lak tawn tikah, mi biapi pathum lawng an um. Tulio President te party (Blue) lei in Lee Jae Myung le Conservative (Red) lei in Yoon Suk-yeol an laar cem. Nu pakhat te zong a ṭhawng pah ve nain, ai awk ve sawhsawh.

Hodah tei lai? A senpa Yoon Suk-yeol (윤석열) an zumh bik. A min hi miphun dang caah cun ai dawh lo ngang. A muisam zong cu Korean muvi i nu tlaihrem hmang phakhawng phun hna a lo deeng. Nain, pa menlo lungkhong mi dikfel phun tak a si, ti si. NYTimes and WPost nihcun hnar-ruh cang “hard-nosed” bakte tiah a kong an thai.

Conservative lei zong nih a rian kong ah an rak zumh. Democratic lei in atu an president zong nih a rak zumh caah South Korea ram i Prosecutor General rian an rak khinhmi a si. Democratic in ai zuammi Lee Jae-myung (이재명) timi pa cu Kawlram mi a kan dawtu a si. Khuapau dohthlennak kongkau zong ah Kawlram kong ah a cawlcang kho cem a rak si. “Kawlram mipi kan in dirpi hna” a rak titu pa kha si. Cu pinah, ka umnak Gyeonggi-do ramkulh ah lubik governor ṭuan lio si fawn.

A muisam le a biachim zoh in mit tha a dam, thinlung a dai i mithinlung tluang le ṭha, santlailo hna a kan dawtu ding ti khi aa hngal ngai. Politics cu zertiang tuk kaw, minchiatnak phunphun an ipuh hna. Hi pa zong cu actress nungak dawh ngang na rak tuaitam i na rak vei ko khah ti phun in kap khatlei nih an nawnnok khawh ngai i tlak dawh in a um.

Korea ka um chung i ka hmuh tawk hna ahcun, an ram mipi zaraan tam deuh caah cun, Democratic an ṭha deuh tuk. An ikam lo hmanh ah, nihlawh a kaiter kho taktak zong anmah lawng an si. Conservative ah cun Park Geun-hye lio kha a kong hna ka rak thai leen kha. A thli cu rak ṭha bak kaw, ka rak uar ngang. Sml pakhat a niam cem hlawhman $ 14 ka kaiter a rak ti. A minung pawl nih $ 15 lawlaw in kaiter ko, an rak ti i cu zong cu si kho thotho, a rak tongh.

President a van ṭuan ciammam, mipi zaran zawnruahnak zeihmanh an tuahmi um nemmam lo. Mirum lian taktak timi Samsung, Hyundai, Hanjin tbk boss pawl he lawng ai vai idaw hria. Pialsualnu nih a nawnnok ciammam i atu hna cu an dihlak in thong ah khumh vek an tong.

Conservative pawl nihcun North Korea he khin dawtnak he irem phun nakin, i-er le itau an huam deuh. Park Geun-hye nih President a rak ngah le cangka, North Korea pathau pate nih, “South Korea pawl cu hlawhhlangnu an ram hruaitu ah an ithim” tiah a rak phomh colh hna. Atu lelek a rak tlerh hna.

Tutan i a senpa an thim tak ahcun, zeidah an lawh te lai? Kan chak Pathau te nih aa tlerh sual citcet, “na ngamh tak ahcun, kan in ngamh tuk cang hih, na kaa phih lawlaw na hau cang” a ti sual te hnga dik maw? Credit: Salai C Alexander