Ral Tei Awk Ah Le Ralsung Lo Awk Ah Timhcia (Ready/ Satandby) Kansi Ngaingai Maw!
==========
Nihin tiang (Kum 3 chung) ah Kawl Ralhrang kan tei rih lo caah a lungdong mi kan tampi sual maw? Timit Lungkhar tlang ah MAH kan tei lo caah Kan Chin Ralkapbu sualphawt mi kan tampi rih maw? Vankham Tlang Kan Miphun Ralkapbu Sakhan kan sung caah kan vuivai maw?
Kanmah le mah I hliah can le I chekhlai can, I remh can kha kan phan tuk cang ko rua unau hna. Kan tlai lei hmanh khi asi cang ko. Kan dohmi Ral hi Standard Army asimi Kawl Ralhrang ansi. Vawleipi ah Ralkap lei in thazang 38th ah aum mi le ASEAN ah a thawng bikmi Kawl Ralkap he ral aa doh mi kan si hi tuak cio can kan phan ko rawh.
Kan Ralkap hna hi Standard Army ansi cang maw? Standard Army ah tah kan siam khawh cang hna maw timi tuak loin Ral tei lawng duh cu aa rel deuh rua lo Unau hna. Chinram ah Standard Army cu CNA lawng aum ti zong hi tuak kan philh mi le a tuak kan huam lomi ansi sual maw? Pengtlang Ralkap cu Defense Force ti asi caah Pithusit level lawng asi ko ti zong hi kan cohlan khawh ah a ṭha cang lo maw? Ahote Pengtlang nih dah CDF cu Standard Army ah an siam khawh nan hngalh lai lo dah?
Pengtlang Ralkapbu cu Dollar in Army siam awkah I zuam cio asi nain kan hlawhtlin lo. Dollar a thawh mi hi mi tlawm deuh kan si. Adang cu chimh lo kuanzen semrel buin le chambaunak relcawk lo he kan si rih. Kawl ralhrang tei khawh awkah Hriamnam kan cawk piak khawh hna lo.
Chin Standard Army asimi CNF/CNA nih Kawl Ralhrang Tei awkah Dollar 25 million a herh tiah an kan ti nain kum 3 chung ah kan tlin ter khawh lo. Cu buin Atu bak in MAH tei kan duh fawn rih Chinmi cu.
1948 Independence an hmuh ni le ram an ngeih ni ah Israel cu Arab ram 15 nih cihmih awkah an doh hna. An herh mi dollar 25 million cu ni thum ah American ummi Jew miphun nih an tlin ter colh. Cucaah Israel nih ral an tei. Vawleipi ah minthang le mifimbik ah an I chuahsiam ve.
NUG nih Dr. Sa Sa chan ah dollar 150 million leng cu thlathum ah an hmuh ve. Tuchan NUG nih Dollar 250 million leng an hmuh colh ve. Kawl mipi le Chinmi kan I dannak cu hihi asi ko. Kawl miphun cu NUG sinah an bungh hnawh hna. Nuhmei bantukin phaisa dollar an pek. Chinmi cu tinsih chih in Kan thawh. Kawl miphun nih hi liangluang an thawh nain Ralhrang an tei khawh rih lo. Kawl hmai ahcun tlawmte lawng a thawh rih mi Chinmi kan si. Cu buin A tuk bak in MAH tei kan duh cu aw.
NUG cu Dollar million tampi an ngeih nain K3C bantukin Ralhrang an doh lo. NUG lamthluan cu Nitlakram le Nichuak ram karlak ah aum. Kiklo lum loin an um caah Vawleipi interest a zawr ngai. USA kha NUG nih an kaltak deuh I Tuluk he an I naih deuh cang. Nitlak ram duh mi Democracy in kal an duh lem lo in Tuluk le Asia duh mi Democracy phung in an kal.
Tlangcungmi duh mi Federal le Panglong hnuchit in Tuluk, ASEAN le Japan duhmi Suu Ywe Luat in an kal. DASSK thlah, Thimhnak tuah in hlan lio NLD chan Democracy in kal kha NUG nih an papek dueh. Cucaah NDAA 2023 zong an thawng a dai ngai I, MAH dohnak caah Eibar asi ti lo.
K3C timi Kachin Karen Kaya Chin tbk nih Magway le Sakai cu an sawm hna I NDAA 2024 caah an cangvai cuahmah lio asi. CNF ah funtom in pumkhat si buin MAH tei zawkzawk a duhmi Chin Mifim le upa hna hruainak in USA cozah sin ah an chim I an hlawhtling deng cang. NUG tu cu K3C ah covo ngeih ve awkin aa zuam cuahmah ve lio asi. USD 150 million leng ngah dawh kan si. NUG cu hi ka ah covo a ngeih lo zongah Kawlte nih an bungh hnawh lai I an caah USD 200 million hi a har bak lo.
Ramdang bawmhnak an um lo, Kawlte nih NUG sinah Dollar tampi tel cawklo an thawh bantukin kan thawh khawh lo hlei ah kan thawh chung te dollar zong hmunkhat ah I funtom loin hmun 20 leng ah aa ṭhen dih.
CDF le CNA sinah azatawk in thawh veve ko hmanh a ti khawh lomi Chinmi kansi. CDF le CNA nih MAH teinak caah an herh mi vialte bawmh awkah a ti khawh mi Chinmi kan si nain cutin kan si ti fawn lo caah One budget in kal sehlaw, Standard Army asimi CNA ah I funtom dih uh ti nak cu asi fam cu. Kan dollar tam deuh sehlaw, man ngeih cang in MAH tei ve cang usih ti kha Chinmi vialte nih nan duh mi le kan duh cio mi asi.
MAH nih 2023 kum ah thimhnak tuah loin Lakhruak ukcan cu amah tein aa sau ter rih te lai. Henry Van Thio zong thlahlawh a ei zungzal. Dr. Hmuh Thang le Dr. Andrew NLC kong cu chimh a herh ti lo. Thailand Ramdang vuanci pa le DASSK cu MAH nih a tawn ter hna. Suu Ywe Luat in kalnak kong Darkhing tumtu asi. NUG nih Chin bantukin MAH an doh fawn lo tikah, K3C le Sagaing – Magway lawngin MAH a doh ding kan si.
Tutan MAH kan tei cikcek lo ahcun hlan lio nakin let 7 in Tlangcung mi cu kan fak dueh cang lai. Kawl vialte I bawmh in Tlangcungmi cu Saal an kan zuat zungzal cang lai. Kan caah luatnak lam hi a bi ngai te lai.
Cucaah thazang 20 leng asimi kha thazang pakhat ah a funtom nak lai le hmun 20 leng in man ngeih lo bantukin a vakvai kan dollar vialte an thlum al I man an ngeih ve cang nak lai, Cun MAH le Kawl Ralhrang vialte kan thluk hna I Zalonnak ram ah kan lut ve cang nak lai, CNF/CNA ah a funtom dih cang rawh usih tiah hrawmpit tiangin kan au nak cu asi.
CNF/CNA ah a funtom dih in pumkhat siloin a dang ah I funtom nak ding a um ti lo. Bia siphai le silhnalh hi ngawl cang rawh. MAH tei awkah Phihlik tlangvelh phung asi ti lo. CNF/CNA ah kan funtom dih lai I, Dollar tampi kan thawh ve fawn tikah MAH kan tei hrimhrim lai.
Vankham tlang ah MAH nih an kan tei mi tham cu pumkhat ah kan I fawn lo, kan I ṭhek dih caah asi ko hen cu. MAH tei bak kan duh ve ko a ti mi chimmi le CDFs vialte nih CNF ah I Funtom dih cang hna usih.
Hakha le Thantlang peng um hriamtlai hna nih CNA he an i fomh duh lo timi hi a dik ahcun nan sual taktak asi ko. Kan ram hi Militarization timi Ralkap phung in a zeilei poah kan karh ter mi tu hna asi ahcun Kan ram ah Democracy phung le Federal a tlau te lai. Credit: Saya H Rung Kaw