Chinmi hriamtlai chung ah ruahnak ai tthen ngaingai a hun lang chin!
Chinmi hriamtlai chung ah ruahnak ai tthen ngaingai a hun lang chin!
========
“Lung i rual lo cu Chinmi Kan zia a si” tiin maw kan kalter thai lai? Revolution he ai pehtlaimi tuanbia a tam-u zoh tikah a lung ai rual bak lomi a miphun hawi hna a fun khotu hruaitu an chuak ttheu. “Lung i rual lo cu kanmah zia” tiah a um sawhsawh lomi nih an fun tawn ttheu hna.
A luancia kum khat ah khan cun zeitimaw in kan i fun te lai tiah ruahchannak kan rak ngei cio. Hriamtlai hna zong an rak i tim cio. Nain kum khat a hun rauh hnu ah faak ngai in an rak i dan cang hna a lang. Kum vui ah i dan chinchin rih khawh kan si. Kha tluk i lungrual le hmunkhat i cawl a rak i tim komi hna ziah an i rual khawh thai hnga lo?
Hriamtlai mino hna, peng kip um unau hna nih zeidah an duhnak timi hi mipi le hruaitu hna i ceihkhannak hna khi hei um seh law a herh ahcun a thar zong in bu thar zong ser hei si kho seh law ti khi Keimah saduhthat in ka that.
“Kan tthawn lawlaw lawng ah Kan i fun kho lai,” timi nakin “Kan lung ai rual lawng ah Kan tthawng lai,” timi ka zumh deuh peng rih ko. A tthawngmi sinah i fun ding timi caanttha kha cu kan tlolh cang tiin ka ruah.
Kan Buainak Hi Thazaang Zuamcawhnak Siloin Muidawh Zuamnak tu Si Seh. “Xi Jingpin’s thought” timi, atu lio Tuluk hruaitu pa i ram a hruai daan le Tuluk ca i a duhsak piakmi kong he pehtlai in interview le discussion pawl atu hrawng cu ka ngai pah tawn. Atu Tuluk i Vawlei hip ding ah ai timhlamh ning kong he pehtlai in an langhter daan ka uar ngai. Atu lio Chinmi hriamtlai le bu ngan deuh le hruaitu hna zong nih i cawn ding ah ai dawh ngai tiah ka ruah.
Cucu, “Atu Tuluk cozah nih US a zuamcawh daan cu thazaang i zuamcawhnak (Cold War lio Russia le US an i zuamcawh ning) le namnehnak phun a simi thazaang hmang in ral tuk i ramdang cozah anmah duh in thlen timi US nih a hman tawnmi phun si loin Muidawh Zuamnak (beauty pageant) bantuk in a kalpi. Mi nih ai dawh, a mak, a turu tiin an hmuh i mi nih a nawlcawn duh ding, a hnuzul duh ding in amah ser ai zuam,” ti a si.
Atu ah Chinmi lakah hriamtlai bu an hun karh. Ral a dih hmanh ah Tlangholh kongkau alhniarnak tete tiang in a chuak tthan te kho. Atu ah kan miphun ning in fun i zuam cio a si nain i hlat ngai rih dawh a si. Hi tikah kanmah Chinmi lak i zuamcawhnak caah thil a tluanter ngai ve lai ti i ka ruahmi cu hruaitu le bu a ngan deuhmi hna le miphun huap in kal ai timmi hna nih atu kan buainak pawl hi thazaang hriamnam zuamcawhnak bantuk ah hmu in thazaang in fun tim loin Muidawh Zuamnak bantuk in midang nih uarmi le thimmi si ding tu in lungrualnak lam kawl ah kan tluang deuh ve men lai ti ka ruat.
Hi ti ti tikah thazang a biapi lo tinak si loin lung i rualnak, hruaitu dirhmun khel tikah thazaang ruang ah mipi a funtu si i tim loin thinlung in thimmi si khawh nak ding tu i zuam i hmaithlak ah hmual a ngei deuh men lai, hei ti bia. Credit: Mang Hram Kung
Kan fian khawh deuh nakhnga CJDC chungtel pawl an min ka vun langhter lai! Ramkhel ahhin ramkhel bu hna i an min hi a rak biapi bak ka ti. A biapi ti tikah an min a dawh le dawh lo khi chim duhmi a si lo. Tu lio i Chinram ah hmun a khuarmi hriamtlai pawl zong khi an min tling tein tialpiak tawn hna ulaw politics ah an min hoih in group an ithen ning tete fiang ngai in nan hmuh khawh ko lai.
Anmah nih cun group kan ithen an ti lai lo. Kan ifonh an ti fawn lai lo nain an chungah an pawimi policy ah group an ithen. Kan fian khawh deuh nakhnga CJDC chungtel pawl an min ka vun langhter lai. CJDC chungtel sinak a sawk liomi pawl an min bel ka langhter rih lai lo.
Group A; 1. People Defense Force- Zoland (Fiang deuh in chim ahcun Zomi group); Group B; 1. Civic Defense Militia – Siyin. Group C; 1. Chin National Defense Force/Chin National Organization (Fiang ro in chim ahcun Falam group)
Group D; 1. Chin Defense Force – Mindat; 2. Chin Defense Force – Kanpetlet (Fiang deuh in chim ahcun K’Cho group)
Group E; 1. Chinland Defense Force – Tonzang, 2. Chinland Defense Force – Hualngoram, 3. Chinland Defense Force – KKG, 4. Chinland Defense Force – Hakha, 5. Chinland Defense Force – Zotung, 6. Chinland Defense Force – Matupi, 7. Chinland Defense Force – Dai (Mindat, Kanpetlet le Paletwa ah an um), 8. Chinland Defense Force – Paletwa, 9. Chinland Defense Force – Lautu, 10. Chinland Defense Force – Zophei, 11. Chinland Defense Force – Thantlang.
A cunglei langhtermi hriamtlai hna hi zoh hna ulaw an dihlak 16 an si i an min hoih in then hna ahcun group 5 in then khawh an si. Hi hna vialte le CNF/A fonh in CJDC ah bu 17 an si. Hi group 5 chung ahhin group number E pawl hi an inaihniam hna. CNF he zong an inaih deuh. Phundang in kan chim ahcun CNF nih kumsaupi Chinram min auhnak ah an rak hmanmi Chinland biafang a pommi ansi kan ti khawh hna.
Group A le group C hi ikomh an duh nain Kalay region hrawng i ramri kongah a buai than te ding an si caah an ikom lem lo i group A khi a mah tein a um. Ramri kongah a buai rih lomi CNF khi lawlawse a vun komh deuh ti khawh an si.
Group number B hi an dirhkaa ahcun CDF- KKG chungtel an si nain tu ahcun an si ti lo. Anmah lawngin an um ve. Group number D hi anmah tein an um ve. Kawl politics deuh a dawimi an si.
Group number C le D hi an idaw taktak lo nain zuamcawh an duhmi Chin hriamtlai pakhat a um caah an ikom chung. Komh tiang lawng an si lai, zeitik hmanh ah bukhat cu an si kho lai lo. Geography politic in an ihlat tuk pin ah an min le pomning zong a dannak tete a um caah a si. Nain tu lio cu an ihrawtkaa a si caah zuamcawh an duhmi an zuamcawh khawh nakhnga group A le B khi an lemsoi hna. Cun group number E chungin buthar dirh a duhmi an um sual ahcun thazaang an pek hna( game celh an thiam ti ko usih). Nain an zuamcawh kho lai lo tiah fek ngai in ka zumh.
A ruang; Hriamtlaih in dohthlennak a tuahmi caah cun GEOGRAPHY hi a biapi tuk. An karlak ah group number E pawl nih kautuk in an dan hna. An Headquarters himnak caah a biapi tuk a simi India ramri ti ah le Paletwa in Hualngoram in Tonzang tiang group number E ram lawngte si hoi. A cungah group number E pawl le CNF cu an inaihniam deuh kan ti cang kha. Phundang cun group number E pawl hi group number C le D nih zuamcawh an duhmi hriamtlai tumpi i afa le an si kan ti lai cu.
Khat lei ah politics game an celh ning zong nih a ngeih fawn. NUG le CNF cu langhngan tein biakamnak a tuahmi an si cang. Biakamnak an tuahmi chungah politics he a pehtlaimi zapi nih kan hngalh lomi thil biapi a um hrim lai cu mu. Khah tha tein zoh hmanh usih. GEOGRAPHY in group C le D an ifonh kho lai lo ka ti cang cumu. Politics in a si zongah CNF le NUG nih biahren an ngeih cang fawn.
A si ahcun group C le D nih zuamcawh an duhmi bu pakhat an zuam cawh khawh nak dingah lam pahnih lawng a um. Lam pakhat cu AA he tanti hi a si. Tu hmanh ah group number D nih cun AA an lawmh len cang kha. Nain AA le Group D cu geography in an i dantuk caah zei pipa in an i bawm kho lai lo. A tangmi lam kaupi pakhat cu kan dohcuahmahmi ralhrang he ikomh lawnglawng a tang cang. Ralhrang he tanti cu mipi he direct in idoh khi a si ko cang. Cucaah ralhrang he maw an ikomh lai? An lungput dah an thlen lai? Anmah duhthim a si ko.
Hi ca ka thial hi thencheu ka duh caah ka tialmi si loin anmah tein a then cangmi an sinak cungah an ithenning zapi nih kan fian nakhnga an min hoih in group an ithen ning ka langhtermi a si. Zapi le CNF/A thazaang apemi nih zeibu ah dah kan chaw kan phakter lai timi zong hi nihhin fiannak kan pe seh ti ka duh chih fawn. Hi a cunglei an ithenning pawl zoh hin CNF hi kan pengtlang hriamtlai bu nakin thazaang kan pek deuh a herhnak zong a langhter. A bikin Hakha, Thantlang le Matupi peng nih cun CNF pin ah CDF-Paletwa hi kanmah pengtlang tlukin thazaang kan pek hna a herh. Kan pek tik hna bel ah direct in pek loin CNF caah chaw a kawlmi bu pakhat khat sin in pek ahcun hmual a ngei deuh lai.
A donghnak ah zapi nih kan hmuhfian nakhnga Chinram hriamtlai pawl an min kan tial le chim tikah an min tling tein tial le chim khawh izuam cang usih.
Biadang; Lungthin taklo le ifonh khawh ngaingai tung loin rian kan tuanti lai ti cu a takah a har ngai. Der chin vima nak a si. Tu zong zoh ko ulaw Chinland Defense Force tiah an rak um lio ahcun an lung zong a rual i an fb page te zong a hlunghlai caah uar zong an rak um tuk nain CJDC tiah Joint Committee an dirh hnu cun an fb page a um le umlo hmanh anmah lila nih an thei ti men lai lo. Credit: Aceu-Salai Sang Ceu Lian