Breaking News: Natchaung khua cu Ralhrang nih an khangh than hoi a poi tuk ee!
Breaking News: Natchaung khua cu Ralhrang nih an khangh than hoi a poi tuk ee!
==========
Nihin ah ralhrang nih kalaymyo khuakam te ummi Natchaung khua an khangh mi hmaanthlak a si. Kalay in meng 15 hrawng a hlatnak ah a ummi Natchaung khua cu nihin April 11 zing slm 8:00 thok in SAC ralkap nih an khangh tthan tiah tualchung mi pakhat sin in theih asi.
” Kan khua hi nizaan April 10 zaanlei slm 5 hrawng ah SAC ralkap nih voikhat an khangh cang i Inn 7 a ciam, Tuzing slm 8:00 thok in SAC ralkap nih an khangh tthan, a tutiang a kang peng korih, Natchaung khua cung van cu meikhu nak pipi in a khat, SAC ralkap mawtaw 39 nih kan khua an hrawk cuahmah” tiah Natchaung kkhuami pakhat nih a chim.
SAC ralkap pawl Natchaung khua in thlanglei Tayakung le chaklei Yangyi aung khua hna ah umhmun an khuar i ramlak ah ral kan zamnak thla thum tluk asi cang caah eidin le sii-ai kan chanbau ngai tiah khuami pakhat nih a chim.
Kalay Ah A Tlau Tiah Thanhmi Chin Pa Cu SAC Siizung Ah A Ruak In Hmuh Asi. Kalay ah April 8 zaanlei ah sii cawk ding ah Saikel in a kal i a lawi tilo a tlau antimi Chin pa pakhat cu Nihin, April 11 zing ah SAC siizung ab a ruak in hmuh asi tiah mithi he ai naihniammi hna sin in theih asi.
A ruak in SAC ralkap siizung ah an hmuhmi hi a min ah Salai Lian Khaw Siam (kum 23) ti asi i a ke ah meithal kuan hma le a hmai le a pum dang ah a phingmi hliamhma hmuh asi, Tedim peng Sezaang khua in Kalay ah an van i tthialnak thla 2 hrawnglawng a si rih.
Kalay ahhin April 7 ”Tahan ralhruang chimh a tonni kumkhat tlinnak ni ” thok in nihin tiang pehtlai in kahdohnak a chuak peng, Kan hnute kalay khuachung kahdohnak zong ah civil mi pakhat a nunnak liam tiah theih a si. Credit: The Chin Post
Kalay-Gangaw Lampi PDF-Kalay Nih An Khar! Atu lio hi Kalaymyo thlang lei ah ral thawngpang a linsat tuk ruangah Gangaw-Kalay lamthluan cu nihin April 9 thok in zarhkhat chung mawṭaw i chokvai lo ding in ralrin kan in pek hna, tiah PDF Kalay nih mizapi sin theihternak an chuah.
Kalay Peng Bomb Puahnak Ah CDF KKG Ralkap Pakhat Le Ngakchia Nu Pakhat Nunnak A Liam! Kalay peng, khua pakhat bomb puahnak ah pafa hna cu bomb nih a hliamh hna i, a fanu nunnak a liam pinah a pa zong hliam a tuar, tiah kan theih.
Cu bomb puahnak ṭhiam ah cun CDF KKG ralkap pakhat zong a nunnak a liam, tiah theih a si. Hi bomb puahnak he pehtlai in CDF KKG nih thawngthanhnak an tuah rih lo.
Sekan Khua Ah Ruakhum Mi 50 Leng SAC Ralkap Nih An Tlaih Hna. Kalay Peng Sekan (စက္ကန့်) khua mithi inn ah ruak hum mi khuami minung 50 leng cu SAC ralkap nih nihin April 9 chunhnu Sml 2 hrawng ah an tlaih hna tiah theih a si.
Cun SAC ralkap 50 tluk nih khua chung inn khat hnu inn khat an lut i an hmuh mi hna paoh an tlaih hna i an camp ah an kal pi hna tiah theih a si. Sekan khua cu nizaan he Nihin Taungphilar(တောင်ဖီလာ) in hriamngan in an kah tiah theih a si.
Interim Hakha Township Administration Information and Record Department; Fiakfairok hram thawng te a hun thang cinhmah cang. Khua linh thal caan a sĩ cang tiah theih thannak a hun kan pek. Meitei par le satchuma par tete zong an til i hnahno an corh cang. Thiai rawl fangvoi tete zong an vun kheu ziahmah. Vaurawng par nih that caan a si a fianter khun ko. Mitcham tlang kam ah romei thang an zaam i lunglen hruai te khin mi lung a su. Ngakchiat lio atu bantuk caan aheun ti toih puai kalnak dingah timhcia tein kan rak um cang.
Laimi kan nunphung a si lo koko bu ah kawl nakin laimi kan rak tam deuh tawn. Atu zong Khihna ti toih puni a hung nai thliahmah cang i zeitindah an cawleangh lai ti cu ruahdamh awk a tha lo. A fiang ko mi eu, kumkhat chung ram mi an kan thah-nawnnak vialte hi an Pathian sinah hung kan ngaithiam sawh ko tiah an sual an i thianh lai, Cheu khat zumtu khrihfa aa ti mi zong khi ni ah laithil he an kun te theu lai. Kan bawi le nih thah-nawnnak an tuah mi hi ngaithiam ko hna tiah maw thla an cam te lai; kan phun hawi an thih cuahmah lioah caan hmaan tein lahkhah na kan eiter ca ah kan i lawm tuk tiah maw an cam te hagal Ruah awk tlak ngai a si. Thildik a tanh mi Vaurawng par belte cu thildik a tanh ning tein a par peng rih ko lai.
Kum khat tling dohthlennak: Kan dohmi kan ral, zeidah kan hmailei ah a um? Kan dirhmun, zeitindah hmai kan nor lai? Ramleng lei sining; Kanmah miphun chung in Ramleng ah khuasa nih cun, thazaang an chuah. An si khawh chung in an izuam. Miphun caah zaang hiei an cawi. Asinain, nihin tiang ah International/ram kip cozah nih a fiangmi phungphai le dirhmun an ngei rih lo. Dohthlennak poah ahhin, a chunglei tein a cawlcangmi an si cio ko zong ah, a lenglei dirpitu hi an rak um cio. Tahchunnak ah. American Revolution lio ahkhan, France nih a rak dirpi bang, China Revolution lio ahkhan, Russia nih a rak dirkamh ko. Nain, kan nih kong ahcun, dirhmun fekfuan lo ngai an si.
Innpa India le bawmchantu bik Japan nih cun an lungthii in Ralkap nih thimnak tuah kho zawk schlaw, cozah thar kai sehlaw, biaruahnak tuah hna seh law – daihnak um seh timi khi an saduhthah a si. Cun, UK le Australia tbk. ram cheukhat nih. zeidang chuahpi lo in ASEAN nih hnatlaknak ngaihmi lungtlinnak 5 khan tuanchuah siseh tiah an duh. US nih khuaruahning a khatmi ram hna he chawhich phihkhamnak (economie sanction) a tuah cuahmah. Phungphai thar a ser cuahmah, nain a tak in hlawhtlinnak he a hung hla pah rih hna. A dangdang cukmak, chim ahcun a sau hnga – asinain, zei a si poah ah kanmah dohthlennak a si caah kanmah duhning khan a kal ding cu a si ko hnga.
Mipi lei Thimi, Innio hrawhmi le Hriamtiai kan dirhmun; Nihin tiang ah Thongtla bawmchantu (AAPP) cazin ning in. Ralkap tuahsernak ruang ah sualnak ngeilo zatlangmi 1.719 an thi cang, 13,024 tlaihkhih an tong, 1,974 hi tlaih lai phan ah a thup in a zaami an si. Hihi cazin leng ah theih lo mi an tam Hangluang rih lai, kahdohnak ruang ah a thimi cazin telh a si fawn lo.
Cun, 2021 February 1 in 2022 March 22 tiang ah Ralkap nih mipi inn le lo a hrawhmi a khanghmi hi 7,729 leng a phan. cang. A tam bik ah, Sagaing a si, Inn 4,864 an khangh. A chang ah Magway Inn 1.148 le Chin ramkulh in 1.121 inn khangh a si cang tiah Data for Myanmar nih a thanh, nain cazin ah khumh lo mi a tam liangluang rih lai.
Cu lawng silo in, Biaknak lei innlo zong an hrawh liangluang – CHRO cazin lawng in, Chin ramkulh lawnglawng ah Biakinn 35 tluk le biaknak he pehtiai mi inn 15 an hrawh. Cun, Kayah ah Biakinn 12 an hrawhi, anmah Kaw! Biaknak lila phungki inn a tlawm bik 50 tluk Sagaing le Magway ah an hrawh ve tiah Nuhrin covo lei tuanmi nih an khomsuatmi in kan theih.
Nain, nihin tiang ah hramhram in Ralkap uknak kan duh lo tiah a dohmi hriamtlai vialte fonh hi phu 250 tluk an si lai tiah hlathlaitu nih an zumh- PDF, LDF, CDF tbk. min a phunphun a sakmi vialte telh an si. A bik in, 2021 hnut chuak mi vialte telh in le Tlangcung hriamtlai phu (EAO) telh in a si, nain an zapi in NUG tang ah an um dih lo. Mahbel, muitinh a simi Ralkap uknak dihdonghter eu tam deuh duhnak in a khat mi a si. Atulio ah a cawl cuahmah mi hi PDF in a tlawm bik 25,000 tluk an si i, EAO phu pawl le a naihniam hi 35,000 tluk tal cu a si tiah ruahdamh a si. Nain, ramchung mi thilthei cheukhat nih cun, 100,000 an luan lai tiah an chim về.
Cucaah, raltu kho veve nambar cun a dang tuk a si lo. Nain, mipi hriamtlai lei nih ngaihmi hriambrai, kuanzen le meithal bel cu Kawl Ralkap nih an ngeihmi he cun a dang ngaingai rih. Cucu, a dang tukmi i tukdohnak le thlennak a chuah khawh nakhnga caah Mipi lei in hriamtlai mi cu miphun le ram caah nunnak thap taktak in a cawlcang i hriamtlai mi an si timi hi zapi nih kan philh lo ding a biapi taktak.
Ral hi va dih sehlaw, um ti awk hi kan tha ti hen maw? A kum in a kal cangmi dohthlennak ah. Mino deuh poahpoah nih a dih donghnak (end game) kong rush tik ah, cabuai cung biaruah ding timi timhnak le ruahchannak a um lo, nihin tiang. A hlei in Kawl Ralkap he biaruah ding a um khawh lo caah Ralkap uknak hi a hram in bongh, hrawhhral ding timi a si. Cucu, tam bik duhnak zong a si men hnga.
Ralkap an tha a va der din hau i, zauk phung tanh hriamila phu le thangcung hriamtlai phu nih lukhun bu silo in, raltha le thawng ngai in an duhmi kong a ceihhkhang kho tu sinak a um ahcun, biaruahnak cu a donghnak a si te ko lai timi ruahnak zong cu a um ve, upa lei deuh. Nain, an nih zong nih hihi a um hmasa a hau tiah chiahmi (pre-condition) pathum/li an chim theo mi lak ah; 1.Ramkhel thongtla vialte thlah ding ASSK te phu NLD telh i, atulio thonginn chung ah ummi 9,800 leng vialte chuah dih ding. 2.2020 thimnak phichuak (Election result) cohlan than, hihi NLD lei deuh halmi le duhmi.
3. Tutan bantukin nawlngaihnak (Coup) latu le sualtuahtu Ralkap le lutlai cung ah tuahvolaknak um ding (Accountability) le 4.2008 phunghram tang ah kir tilo in Federal ramkomh thar dirh ding tbk… hi an si. A dangdang pakhat hnih zong a um kho rih men hnga.
Cucaah, kan nih zong nih hriamtlaih in kan dohmi hi kan fian chin a hau. Anmah nih an kan fian, theih mi nak in tampi kan theihfian hna a herh. Kan hmaika ah a phanmi, kan hmuhmi Ralkap tuk le doh a pin lei in, zeidah a lau deuh in kan ruah dingmi ramkhel hmuitinh a si timi zong hi abiapi in ruah chih a hau. Cuti bantuk pawl khuaruahnak nih, hi vialte kan ton cang hnu ahhin, hmun khat ah um awk hi kan tha ti maw timi hiahalnak hi a ka ruahter ngai mi a si.
Hihi cu kan zapi nih kan ruah dingmi a hei si hnga! Kan dohthlennak a surlu: Ralkap le. Raltuk Kan dohthlennak hi kanmah lawng in a ngah lo. Rampi huap, zapi huap in kan tuanti, kan relti, kan dohti a hau – Mah le mah kar buaibainak zoh lo in, a huap kau “bigger picture hi zoh thiam peng ding a biapi. Zeidah a si timi nak in, zeidah a si awk a si timi ah biapi kan chiah a hau! A ruang cu Kum 70 chung anmah lawng i zawnruahnak in a sersiam mi Kawl Ralkap (Established Military Institution) kan doh i. cucu lonh in thiennak le a herhmi tiah kan ruahmi Miphun caah dohthlen cuahmah a si. Phundang in, ralkap hramhram uknak (Military Dictatorship) kha kan dohmi a si caah kanmah zong hramhram uktu (dictator) kan si lo ding zong a biapi.
Nihin ah hriamtlai lawng silo in, zapi le zapi cawlcanghnak a biapi tuk rih hringhran – hriamtlai nih nunnak thap in dohnak le kahnak tuah a si bantuk in, cheukhat nih cozah riantuantu sinak an kaltak (CDM) an tuah i, cheukhat nih thawngpang thlite an hlat i, cheukhat nih. tangka an thawh, hriam an zal, tbk a biapi mi cawlcanghnak zapi tel a hau mi a si. Nihin ah, Mipi nih kan celh ti bak lo tiah ti sual hna sehlaw, Mipi dohthiennak a si kan ti cuahmah mi hi zei dirhmun dah a phanh lai?
Asinain, mizapi zong nih. nunnak pakhat telawng ngeihmi thap in dohthlennak a tuahmi an si [zong] kan theihpi hna i, a sang bik upatnak kan pek hna ding a biapi hringhran. A ruang cu thaizing kiptuh ah a thi kho dingmi lawngte kan si cio ko nain, hriam le hrai, a zum har he raihmai ummi an si caah nun a thapmi an si.
Dothlennak ahhin, kahdohnak in ral tei (out fight) hi a biapit tuk bang, uknak lei ah hmai chawhkanh zong hi a biapi tuk ve mi a si. A uk khawh lonak uk kanh, a rual in uknak ah tei khawh i zuam hi a biapi hringhran. Cun, uknak kan duh lo tiah kan timi kha hman than to ding. Hruai ningcang a thar ngeih a herh. Cucu pawl a um khawhnak hnga. dothlennak phu vialte nih hmun khatte ah tanrual in teinak lam zawh a herh.